بررسی و تحلیل ادراج متنی احادیث در کتاب جواهر الکلام

روایات، سنت معصومان را که بیانگر کلام خداوند است برای ما گزارش میکند اما در گذر زمان دچار آسیبهای متعددی شده که یکی از آنها پدیده ادراج است. برطرف کردن این آسیب جز با استفاده از تجربیات حدیثپژوهان خبره ممکن نیست. مخزن جواهر فقه اهل بیت (ع) که در دسترس ماست، میتواند در این جهت راهگشا باشد. نوشتار پیشرو که با روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته در صدد است که حجیت حدیث مدرج، عوامل ادراج و قراین کشف آن را از نظر صاحب جواهر مورد بررسی قرار دهد. یافتههای این جستار نشان میدهد که از نظر ایشان، حدیث مدرج تنها به صورت موید قابل استفاده است، عواملی همچون شرح و تفسیر روایات، آمیخته شدن اجتهادها با احادیث، ادخال روایتی در روایت دیگری و اشتباه راوی یا ناسخ باعث پیدایش پدیده ادراج در روایات شده است و قراینی مانند گزارش متخصصان حدیث، سنجش حدیث با دیگر روایات، ناسازگاری با کلام اهل لغت، عدم تناسب با سیاق واژگان متن حدیث و اسلوب کلام میتواند در کشف و شناسایی این آسیب موثر باشد.