بررسی کارایی مدل SWAT در شبیه سازی توامان رواناب، آآب زیرزمینی، تبخیر و تعرق و عملکرد محصولات کشاورزی (مطالعه موردی: حوضه آبریز فریزی، خراسان رضوی)

امروزه، استفاده از قابلیت های مدل های هیدرولوژیکی در شبیه سازی فرآیندهای هیدرولوژیکی حوضه آبریز اولین گام به منظور مدیریت و برنامه ریزی مناسب منابع آب به حساب می آید. در این بین مدلی که بتواند حجم وسیعی از داده ها همچون بارش، مرزهای حوضه، توپوگرافی، خصوصیات خاک، پرویل های خاک، کاربری اراضی، پوشش گیاهی، سیستم های انتقال رواناب، داده های موجود کیفی آب و سطح آب زیرزمینی را در شبیه سازی بکار برد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا در این پژوهش، از مدل SWAT به منظور شبیه سازی توامان رواناب، آب زیر زمینی، تبخیر و تعرق و عملکرد محصولات کشاورزی حوضه آبریز فریزی واقع در استان خراسان رضوی استفاده شد. بدین منظور ابتدا مدل SWAT با استفاده از داده های دبی و آب زیرزمینی در جهت بررسی اثر متقابل آب سطحی و زیرزمینی برای یک دوره 24 ساله (1368-1392) و 2 ساله (1393-1395) به ترتبیب واسنجی و اعتبارسنجی شد. سپس با توجه به ارتباط مستقیم بین تبخیر و تعرق و عملکرد محصولات، مدل SWAT بر اساس داده های تبخیر و تعرق و عملکرد محصولات کشاورزی حوضه آبریز فریزی نیز مورد واسنجی و اعتبارسنجی قرار گرفت. نتایج حاصل از مدل سازی حاکی از آن بود که مدل SWAT توانسته است مقادیر رواناب، عملکرد محصولات و تبخیر و تعرق را بر اساس ضرایب حاکی از آن بود که مدل SWAT توانسته است مقادیر رواناب، عملکرد محصولات و تبخیر و تعرق را بر اساس ضرایب تعیین (R2) و نش - ساتکلیف (NSE) به خوبی برآورد نماید.

کلیدواژه ها:

مدل SWAT ، رواناب ، آب زیرزمینی ، تبخیر و تعرق ، عملکرد ، حوضه آبریز