نقش اندیشه های سیدجمال الدین اسدآبادی بر تکوین ایدئولوژی جنبش جنگل

یکی از مهم ترین مسائل مطرح شده توسط سیدجمال الدین اسدآبادی اندیشۀ اتحاد ممالک اسلامی و لزوم مبارزۀ مسلمانان با استبداد سلاطین بود. تفکرات سیدجمال که جهان اسلام را مخاطب خود قرار می داد، مبنای بسیاری از تحولات سیاسی و فرهنگی در ممالک اسلامی قرار گرفت و تفاوت های بنیادینی در نوع نگرش مردم نسبت به حاکمیت سیاسی پدید آورد. افکار و آراء سیدجمال در اواخر عمر وی، موردتوجه دولت عثمانی قرار گرفت و منجر به تأسیس سازمان اتحاد اسلام شد. نزدیک به دودهه پساز فوت سیدجمال، میرزاکوچک خان جنگلی با تأسیس هیئت اتحاد اسلام و استقرار نیروهای خود در جنگل های گیلان با هدف بیرون راندن اجانب و مبارزه با استبداد، افکار عمومی را متوجه این پرسش نمود که نامگذاری اتحاد اسلام باچه اهداف و انگیزه هایی انجام گرفت؟ این پژوهش با مقایسۀ تفکرات سیدجمال و نهضت جنگل تأثیر افکار و اندیشه های سیدجمال الدین اسدآبادی را در تکوین ایدئولوژی نهضت جنگل بررسی می کند. یافته های پژوهش نشان می دهد افکار و آرمان های جنبش جنگل اگرچه در بیشتر مسائل بنیادین مثل استبدادستیزی و ضرورت مشارکت مردم در حکومت با تفکرات سیدجمال شباهت داشت اما کوچک خان برخلاف سیدجمال صرفاً اهداف و آمال خود را محدود به استقلال ایران قرار داده بود و به احیای نظام خلافت اسلامی التفاتی نداشت.

کلیدواژه ها:

سید جمال الدین اسدآبادی ، نهضت جنگل ، میرزا كوچک خان جنگلی.