تأثیر تصویرسازی پتلپ و تمرین فیزیکی بر فاکتور نروتروفین مشتق‌‌شده از مغز (BDNF) و عملکرد حافظۀ بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس (MS)

مقدمه: فعالیت بدنی سبب افزایش سطوح سرمی فاکتور نروتروفین مشتق‌شده از مغز (BDNF) در بیماران مبتلا به MS می‌‌‌‌شود؛ اما تاکنون تأثیر یادگیری یک مهارت با استفاده از تصویرسازی ذهنی در الگوی پتلپ و مقایسۀ میزان اثربخشی آن با فعالیت بدنی، بر میزان سطوح این فاکتور بررسی نشده است؛ بنابراین، هدف از این مطالعه، مقایسۀ یادگیری یک مهارت از راه تصویرسازی پتلپ، تمرین فیزیکی و ترکیبی از این دو روش، بر میزان سطوح BDNF و عملکرد حافظۀ بیماران مبتلا به MS است. مواد و روش‌‌ها: 30 نفر از زنان مبتلا به MS (میانگین سنی 02/3±5/37 و 0-2=EDSS) انتخاب و بر اساس نمرات حافظۀ کیم‌‌کاراد، به‌صورت همگن، در سه گروه 10 نفرۀ تصویرسازی پتلپ، تمرین فیزیکی و گروه ترکیب تمرین فیزیکی و تصویرسازی پتلپ قرار گرفتند. حافظۀ بصری با استفاده از آزمون حافظۀ کیم‌‌کاراد و غلظت سرمی BDNF، با روش خون‌گیری ارزیابی شد. مدت مداخله برای همۀ گروه‌‌ها، سه جلسۀ 30 دقیقه‌‌ای در هفته (6 هفته) بود. پس از پایان دورۀ مداخله، پس‌آزمون انجام شد. یافته‌‌های پژوهش: تحلیل واریانس یک‌راهه نشان داد گروه ترکیبی نسبت به تمرینات فیزیکی و تصویرسازی به‌تنهایی، سبب افزایش سطوح BDNF (به ترتیب 0.026=P و 0.0005≥P) شد؛ همچنین تمرینات تصویرسازی صرف، موجب بهبود عملکرد حافظۀ میان‌مدت و بلندمدت نسبت به تمرین بدنی (0.009=P و 0.034=P) گشت؛ اما تفاوت معنا‌داری با گروه ترکیبی (0.05≤P) نداشت. بحث و نتیجه‌گیری: ترکیبی از تمرین بدنی و تصویرسازی، در توان‌بخشی مبتلایان به MS مؤثر است و می‌‌تواند به‌‌عنوان یک روش غیردارویی استفاده شود.

کلیدواژه ها:

Brain-derived neurotrophic factor ، Memory ، Multiple sclerosis ، PETTLEP imagery ، Physical activity ، تصویرسازی پتلپ ، تمرین فیزیکی ، فاکتور نروتروفین مشتق‌شده از مغز ، حافظه ، مالتیپل اسکلروزیس