الگوی ساختاری– تفسیری عوامل مؤثر بر توسعه پایدار تعاونی‌های تولیدی کشاورزی (مطالعه موردی: استان آذربایجان شرقی)

تعاونی‌های کشاورزی اهرمی مناسب برای توسعه‌ اقتصادی، اجتماعی و ابزاری برای گردآوری نیروها و منابع توسعه به شمار می‌آیند. در این راستا هدف کلی پژوهش حاضر تدوین مدلی ساختاری– تفسیری جهت تحلیل عوامل موثر بر توسعه پایدار تعاونی­های تولیدی کشاورزی است. بدین منظور جامعه آماری تحقیق مدیران، کارشناسان و خبرگان مربوط به امور تعاونی­های تولیدی کشاورزی و مدیران عامل شرکت­های تعاونی بوده و برای تعیین حجم نمونه از روش نمونه­گیری هدفمند استفاده‌شده است. همچنین پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ (971/0) و روایی آن با اخذ دیدگاه­های کارشناسان و خبرگان تائید گردید. در نهایت جهت تحلیل یافته­های تحقیق و ارائه الگوی توسعه پایدار تعاونی­های تولیدی کشاورزی نیز از رویکرد معادلات تفسیری (ISM) استفاده‌شده است. بر اساس یافته­های حاصل از تحلیل اطلاعات و شناسایی عوامل مؤثر در توسعه تعاونی­ها (عوامل اقتصادی، اجتماعی– فرهنگی، زیست­محیطی، حقوقی، آموزشی، مدیریتی، بازاریابی، زیرساختی– نهادی، شخصیتی– فردی و خوشه‌بندی)، متغیرها در 5 سطح مختلف طبقه­بندی شدند و با توجه به روابط، گراف ISM ترسیم شد. پس از تحلیل MICMAC متغیرها در سه گروه متغیرهای نفوذی، خودمختار و وابسته قرار گرفتند. از آنجایی که با توجه به نتایج، عوامل اقتصادی، زیرساختی – نهادی و زیست­محیطی از اساسی­ترین و زیربنایی­ترین عوامل در توسعه پایدار تعاونی­های تولیدی کشاورزی در استان آذربایجان شرقی می­باشند، لذا پیشنهاد می­شود اقدامات راهبردی لازم برای بهبود وضعیت موجود عوامل انجام گردد. دولت نیز باید با نقش نظارتی و برنامه­ریزی، شرایط و امکانات لازم را در این راستا فراهم نماید. همچنین تعیین روابط بین متغیرها و درجه نفوذ و وابستگی آنها می­تواند به درک بهتر موضوع و اتخاذ تصمیمات مناسب برای مدیران و سیاستگذاران منجر گردد.

کلیدواژه ها:

الگوی ساختاری – تفسیری ، توسعه پایدار ، تعاونی‌های تولیدی کشاورزی