بازاندیشی در ضرورت «تفکّر انتقادی» و کارکردهای آن در تذکرهنویسی و تاریخادبیاتنگاری
محل انتشار: فصلنامه فنون ادبی، دوره: 12، شماره: 4
سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 405
فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_LIAR-12-4_002
تاریخ نمایه سازی: 20 اسفند 1399
چکیده مقاله:
تاریخادبیات، تبارنامۀ فرهنگ و اندیشه است و تذکرههای ادبی نسل نخستین تاریخادبیات فارسیاند و بازتابندة قبض و بسط فرهنگ، فراز و فرود ادبیات، سنّتپذیری و سنّتگذاری و آینة جریانشناسی ادبیاند که فرایند تحول و انحطاط - تقلید را در ادبیات نشان میدهند و به بسط و گسترش پژوهشهای ادبی، شناساندنِ سنّتهای ادبی، زبان و ادبیات بومی و هویّت ملّی، آشناکردن خوانندة امروز با بافت موقعیتی آفرینشِ تذکره یاری میرسانند؛ اما در کنار تمام مزیّت تذکرهها، گاه آفتهایی مانند سطحینگری، نافرهیختگی، سجعپردازی، موجزنویسی، وحبّ و بغض به شماری از تذکرهها راه یافته است. تاریخادبیاتنگاری برای دستیافتن به رشد و بالندگی، بهناچار باید به خود نگاهی آسیبشناختی داشته باشد. آسیبشناسی فرایندی هوشمند است؛ بدینمعنا که چگونه این تذکرهها به این آفتها دچار شدهاند و چگونه میتوان این تذکرهها را از آنها پیراست. آسیبشناسی تذکرهها، مستلزم بهرهگیری از «تفکّر انتقادی» است تا بتوان از سنّتهای ناروا و کژمدارانة ادبی دوری گزید، خوانندة امروز را با بافت موقعیتی آفرینش متنِ تذکرهها آشنا کرد، دانشهای نظریهپردازی ادبی، طبقهبندی و ردهبندی تاریخادبیات را ارتقا بخشید و ادبیات را از تعصّبات قومی، ایدئولوژیک و سیاسی دور کرد. تفکّر انتقادی ابزار ارزیابی هدفمند، دقیق و علمی تذکرهها را به دست میدهد و با نگاهی انتقادی و ژرفکاوانه، زمینۀ تفکّر تحلیلی و ارائة نظریههای علمی را فراهم میآورد. این مقاله بهروش گردآوری اطلاعات و بهصورت روش کتابخانهای انجام شد و هدف آن، طرح و بازشناسی آسیبشناسی تذکرههای ادبی از رهگذر تفکّر انتقادی و ضرورتهای آن است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
طوبی سلمانپور
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی تربت حیدریه، ایران
علی تسنیمی
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
مهیار علوی مقدم
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
محمود فیروزی مقدم
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :