تأثیر کرم های خاکی بر تحرک و قابلیت دسترسی عناصر کمیاب در خاک

به دلیل حساسیت و قابل دسترس بودن عناصر کمیاب، روش پایش زیستی میتواند روش مناسبی برای ارزیابی وضعیت این عناصر در خاک باشد. اهمیت کرمهای خاکی در کارکرد اکوسیستم خاک منجر به مطالعات بسیاری در مورد اثرات متقابل عناصر کمیاب و کرمهای خاکی شده است. بااین حال، توجه بسیار کمتری به تأثیر کرمهای خاکی بر فلزات خاک ازنظر تحرک و در دسترس بودن عناصر کمیاب شده است. در این مقاله نقش هریک از گروه های اکولوژیک کرمهای خاکی در تحرک عناصر کمیاب و همچنین اهمیت خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و نوع کاربری خاک در این فرآیندها بررسی شده است، و معیار اندازه گیری تحرک و دسترسی عناصر در خاک موردتوجه قرارگرفته است. در ادامه به بررسی دلایل پیشنهادی برای این اثرات پرداخته خواهد شد. در اکثر آزمایشها، استفاده از کرمهای خاکی بومی هر منطقه برای آزمایش توصیه میشوند. تفاوت در نتایج به دلیل نقش متفاوت گونه های مختلف کرمهای خاکی در نظر گرفته میشود و چگونگی اثرات متقابل اینگونه ها بر تغییرات عناصر کمیاب و تحرک آنها در خاک بسیار حائز اهمیت خواهد بود. نتایج آزمایشات زیادی حاکی از آن است که کرمهای خاکی باعث افزایش تحرک و دسترسی فلزات ضروری و غیرضروری در خاکهای آلوده و خاکهای غیر آلوده میشوند؛ اما مکانیسم این فرآیندها کاملا مشخص نیست. شواهد نشان میدهند که کرمهای خاکی میتوانند فعالیتهای میکروبی را تحریک کرده و موجب تغییر در pH و کربن آلی محلول در خاک شوند و از این طریق باعث افزایش تحرک عناصر کمیاب در خاک شوند.

کلیدواژه ها:

کرم های خاکی ، عناصر کمیاب ، خصوصیات خاک ، پایش زیستی