مكان یابی مناطق مناسب جهت اجرای عملیات پخش آب با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (مطالعه موردی: منطقه طالقان و ساوجبلاغ)

در بسیاری از نقاط کشور به دلیل کمبود بارندگی، نیاز به جمع آوری و ذخیره آب در خاک برای رشد و رویش گیاهان خودرو و مرتعی، اجتناب ناپذیر بوده و تعیین مکان های مناسب برای اجرای این گونه عملیات، تأثیر بسیار زیادی در میزان موفقیت آنها دارد که بایستی با دقت انجام پذیرد. از طرفی، تعیین مناطق مناسب با استفاده از روش های سنتی و متداول بسیار دشوار بوده و اکثراً باعث بروزخطاهای بسیاری می گردد. امروزه، با تلفیق لایه های مختلف اطلاعاتی در قالب مدل های گوناگون و بهره گیری از سیتسم های اطلاعات جغرافیایی و ابزارها و تکنیک های آن، می توان در زمان کمتر و دقت بالاتر عرصه های مناسب را جهت اجرای طرح های حفاظت آب وخاک تعیین نمود. در تحقیق حاضر که در حوزه های آبخیز منطقه طالقان و ساوجبلاغ به مساحت 2396 کیلومتر مربع انجام شده اسات، برای تعیین مکان های مناسب به منظور ذخیره نزولات جوی به روش پخش آب از نقشه های شیب، همباران، هم اقلیم، خاک (گروه های هیدرولوژیکی ) و کاربری اراضی استفاده گردید. این نقشه ها در محیط GIS و با استفاده از نرم افزار ArcGIS9.3 رقومی و طبقه بندی شدند و سپس باتوجه به معیارها و زیر معیارها با ارزش های ارجحیتی 1 تا 9 و نرخ سازگاری کمتر از 0/1 به کمک نرم افزار Expert Choice در محیط ArcGIS مناطق مناس برای این حوزههای آبخیز انتخاب و نقشه مناطق مناسب برای عملیات پخش آب بدست آمد. نتایج تحقیق نشان داد که حدود 6/2 درصد منطقه دارای شرایط بسیار مناسب، 10 درصد دارای شرایط مناسب و 3 درصد از منطقه دارای شرایط نسبتا مناسب برای عملیات پخش آب می باشند. همچنین، نقشه پهنه بندی حاصله نشان داد که مناطق مذکور عمدتاً در نواحی جنوبی، جنوب غربی و مرکزی منطقه مورد مطالعه قرار گرفته اند و نیمه شمالی به طور کلی فاقد قابلیت پخش آب می باشد.

کلیدواژه ها:

مکان یابی ، فرایند تحلیل سلسله مراتبی ، سیستم اطلاعات جغرافیایی ، پخش اب ، منطقه طالقان و ساوجبلاغ