تصویر کلان بخش حمل ونقل بار برون شهری و ترانزیت

سهم حمل ریلی کشور در مقایسه با سایر کشورها بسیار پایین است. با بررسی وضعیت سهم حمل ریلی می توان دید که بین سال های ۱۳۸۶ و ۱۳۹۶ حتی یک درصد افزایش سهم ریلی نیز حاصل نشده است. در مقابل می توان خودرومحور بودن کشور در حمل بار برون شهری را ملاحظه کرد. این درحالی است که براساس مدل های بهینه، حمل ونقل بار در مسافت های کوتاه توسط حمل جاده ای، حمل بار در مسافت های بلند توسط حمل ریلی، حمل بار در مسافت های خیلی طولانی از طریق حمل دریایی و حمل بارهای با ارزش زیاد از طریق حمل هوایی مطلوب است. همچنین بنابر استراتژی های بخش حمل ونقل که در سال ۱۳۹۷ توسط وزارت راه و شهرسازی منتشر شده، حمل بار در مسافت های طولانی به حمل ریلی تخصیص داده شده است. به رغم استراتژی های ابلاغی بخش حمل ونقل، نه تنها سهم حمل بار ریلی در کشور بسیار پایین است، بلکه مسافت های طی شده از طریق حمل جاده ای درحال افزایش است، بنابراین می توان با قاطعیت نتیجه گرفت که حمل ونقل باری، خودرومحور است. یکی از دلایل اصلی عدم جذابیت حمل ریلی بار علاوه بر مشکلات موجود در حمل ریلی، قیمت غیرواقعی سوخت است. تقریبا تمامی کشورها (بجز هند و چین)، در روند حمل بار ریلی، روند افزایشی یا ثابت داشته اند. کشورهای چین و هند که روند نزولی داشته اند نیز افزایش سهم ریلی از حمل ونقل زمینی بار را در برنامه های خود قرار داده اند. به رغم وجود ظرفیت های ترانزیتی کشور، ایران در مقایسه با برخی کشورهای دیگر در استفاده ار فرصت ترانزیت منفعل عمل کرده است و در مقابل سایر کشورها فعالانه منافع خود را از این حوزه کسب می کنند.