بررسی و مقایسة ساخت‌واژه‌های مرکّب پربسامد در زبان فارسی براساس دو الگوی صرفی واژه‌بنیاد و تکواژ‌بنیاد

صرف تکواژبنیاد و واژه‌بنیاد همواره مورد توجّه پژوهش­گران حوزة صرف بوده است. پژوهش­گرانی مانند سلکرک (1982) و لیبر (1992) به صرف تکواژبنیاد و پژوهش­گرانی همچون آرونف (1976) و باکنر (1993) به صرف واژه‌بنیاد پرداخته­اند. دو محور جانشینی و همنشینی به­ترتیب برای ساخت­واژه در رویکرد واژه­بنیاد و تکواژبنیاد مطرح بوده است. براساس گفتة آرونف، در رویکرد واژه‌بنیاد، واژة جدیدی با اعمال قاعده‌ به واژة موجود منفرد ساخته می‌شود و درنتیجه هر دو نوع این واژه­ها از اعضای طبقۀ واژگانی اصلی هستند. تکواژها در رویکرد تکواژبنیاد، نقش مهمّی در شکل‌گیری واژه‌ها دارند. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی ساختار واژه‌های پربسامد مرکّب زبان فارسی براساس نظریة واژ‌ه‌بنیاد آرونف (1976) و تکواژبنیاد لیبر (1992) است. برای این منظور 1000 واژۀ نخست از واژه‌های پربسامد مرکّب زبان فارسی از پایگاه داده‌های زبان فارسی استخراج و پس از آن ساخت هر واژه، براساس هر دو رویکرد بررسی و مقایسه شد. یافته­های پژوهش نشان داد که ساخت 68/83% از واژه‌های مرکّب مورد بررسی با هر دو رویکرد و 32/16% از واژه‌ها تنها با رویکرد واژ‌ه­بنیاد قابل تبیین است؛ این در حالی است که در داده‌های مورد بررسی، حتّی یک واژة مرکّب یافت نشد که تنها با رویکرد تکواژ‌بنیاد قابل تبیین باشد.

کلیدواژه ها:

الگوی تکواژبنیاد ، الگوی واژه‌بنیاد ، واژه‌های مرکّب پربسامد زبان فارسی ، واژه‌های مشتق‌مرکّب پربسامد زبان فارسی ، پیکرۀ زبانی