بررسی تاثیر نظریه مکانیابی بر تداوم فعالیت شرکت های سهامی زراعی (مطالعه موردی شرکت سهامی زراعی خضری قائنات)

مهاجرت روستاییان به شهرها و روی آوردن آنها به شغلهای غیر کشاورزی در روستاها، لزوم ایجاد و توسعه فرصتهای شغلی در راستای بهره گیری از قابلیتها و مزیتهای نسبی منطقه ای را به عنوان مهمترین راهبردهای ماندگاری جمعیت در مناطق روستایی روشن می سازد .(16) علیرغم توجه به راه اندازی کسبوکارهای کارآفرینانه طی سالهای اخیر، موانع و مشکلات فراوانی باعث میشوند اغلب کارآفرینان بالقوه، اقدام به راه اندازی کسب وکار خود نکنند و یا آنان که اقدام کرده اند در میانه راه متوقف شوند و یا سرانجام در این حوزه ناموفق عمل کنند. به طوریکه بر اساس آمار منتشرشده 11 درصد کسب وکارهای کارآفرینانه کوچک در طول یک سال به وجود آمده اند. همچنین 80 درصد از این کسب وکارهای جدید بعد از 5 سال تجارت شکست خورده اند. یعنی درواقع بیشتر از آنکه راه اندازی کسب وکارهای کوچک و متوسط رخ دهد، ورشکستگی و تعطیلی آنها رخ داده زیرا علیرغم راه اندازی کسب وکارهای کوچک و متوسط بسیاری از آنها پس از مرحله راهاندازی تعطیل شدهاند .(12) همانگونه که ایجاد یک بنگاه اقتصادی میتواند در مراحل بعدی مشاغل متعدد تولیدی و خدماتی ایجاد کند، توقف فعالیتهای یک بنگاه علاوه بر ایجاد زیان و آثار منفی بر اعضای آن، واکنشهای زنجیره ای ایجاد میکند که حیات واحدهای وابسته را نیز تحت تأثیر قرار میدهد. لذا در کنار راه اندازی واحدهای تجاری کشاورزی باید به ماندگاری این کسب و کارها نیز توجه ویژهای داشت .(11)شرکت های سهامی زراعی بعنوان یک نمونه از کسب و کار های کشاورزی در ایران، ازعملکرد بالایی در تولید برخوردارند و توفیقات زیادی در توسعه همه جانبه مناطق خود داشته اند .(13) این شرکت ها واحدهایی مکانیزه و ماشینی هستند که از تجمیع زمین های کشاورزان و خرده مالکان یک یا چند روستا تحت نظارت دولت به وجود می آید و اساسا هدف آن بالا بردن میزان تولیدات کشاورزی و حل مشکلات ناشی از چند پاره شدن اراضی مزروعی از طریق یکپارچه کردن اراضی بوده است. به رغم موارد مذکور، بررسی پیشینه ی شرکت های سهامی زراعی حاکی از آن است که بسیاری از این شرکتها تداوم نداشته و به انحلال کشیده شده اند .(8) به عبارتی اگرچه که این شرکت ها به عنوان قطب های نوین کشاورزی می توانستند امکان استفاده از تکنولوژی و مکانیزاسیون کشاورزی و افزایش محصولات را فراهم آورده و تأثیرات مثبت اقتصادی به همراه داشته باشند، ولی نارضایتی زارعین از این شرکتها موجب عدم توفیق آن ها در حیاتشان و فروپاشی آن ها به هنگام انقلاب اسلامی شد به گونه ای که از این بین فقط چهار شرکت پس از گذشت چند سال دوباره فعالیت خود را آغاز کردند. از شرکت های مذکور دو شرکت در استان خراسان جنوبی (شرکت سهامی زراعی خضری و شرکت سهامی زراعی اسلام آباد) و یک شرکت در استان خراسان رضوی (شرکت سهامی زراعی نیل آباد تربت جام) و شرکت چهارم در استان اصفهان (شرکت سهامی زراعی گلپایگان) درحال فعالیت می باشد. حال سوال اینجاست چه عواملی سبب ادامه فعالیت کسب و کار های کشاورزی و به ویژه شرکتهای سهامی زراعی شده و مانع از انحلال آنها میشود.