ارزیابی شاخص‌های کالبدی-فضایی سرزندگی خیابان‌های شهری نمونه‌ی موردی: خیابان‌های اطراف میدان امام خمینی شهر همدان

ایجاد و بازتولید فضاهای شهری سرزنده، یکی از اهدافی است که در دهه‌های اخیر بسیار موردتوجه قرار گرفته است. شهر به‌مثابه موجود زنده دارای کالبد و روح است که اگر توجه به هر دو جنبه به‌طور هم‌زمان صورت نگیرد، موجب نقصان و یا حذف هرکدام در سرزندگی سیستم شهر و خیابان خواهد شد. این پژوهش با بررسی و تبیین نحوه‌ی پخشایش عوامل کالبدی و فضایی، سعی در یافتن تأثیرگذارترین عامل در سرزندگی خیابان‌های اطراف میدان امام خمینی شهر همدان دارد. برای دست‌یابی به هدف اصلی و نیز آزمون فرضیه‌های مطرح‌شده‌ی این پژوهش که از نوع تحقیق توصیفی- تحلیلی است، از روش پژوهش موردی- زمینه‌ای در بررسی محدوده‌ی موردمطالعه استفاده ‌شده است. ابزار گردآوری اطلاعات به‌صورت پرسش‌نامه، مصاحبه و مشاهده است. جهت سنجش فرضیه با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی، متغیرهای بی‌ارتباط با موضوع از محدوده‌ی تحلیل خارج شده و در گام بعدی، با استفاده از نرم‌افزارGIS شاخص‌های کالبدی را سنجیده و با استفاده از مدل موران میزان پخشایش عوامل کالبدی را در سطح منطقه‌ی موردمطالعه موردسنجش قرار گرفته است و درنهایت پیوندهای فضایی میان خیابان‌ها با استفاده از روش چیدمان فضا موردبررسی قرار می‌گیرد. نتایج حاکی از آن است شاخص تعداد مراکز تجاری ‌به‌عنوان مهم‌ترین عامل تأثیرگذار و سپس شاخص‌های ایمنی و امنیت، نحوه‌ی پیوند و اتصال شبکه‌ی دسترسی حمل‌ونقل، نحوه‌ی پیوند و اتصال کاربری‌ها و عملکردها، نحوه‌ی پیوند و اتصال توده و فضا مؤثرترین مؤلفه‌ها‌ بر ‌کیفیت سرزندگی خیابان‌ها هستند و نیز میزان پیوند فضایی در خیابان‌های اکباتان و شهدا و باباطاهر بیش‌تر است. در آخر مجموعه‌ای از راهبردها و راهکارها در راستای افزایش میزان سرزندگی خیابان‌های اطراف میدان امام خمینی شهر همدان پیشنهاد شده است.

کلیدواژه ها:

Environmental-physical factors ، spatial links ، vitality ، urban streets ، streets around Imam Khomeini Square ، Hamadan. ، عوامل کالبدی ، پیوند فضایی ، سرزندگی ، خیابان‌های شهری ، خیابان‌های اطراف میدان امام خمینی شهر همدان.