مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه گونه‌های کانونی به‌منظور طرح‌ریزی حفاظت از تنوع زیستی در منطقه جنوب شرق ایران

مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه برای گونه‌های کانونی از طریق مدل‌سازی ارتباط بین الگوی پراکنش تنوع زیستی و ویژگی‌های طبیعی و انسانی منطقه، مشکلات پیش ‌رو در دستیابی به اطلاعات زیستگاهی مناطق دور از دسترس را، به حداقل رسانده است. پژوهش حاضر با هدف مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه برای گونه‌های کانونی و دستیابی به نقشه مدل‌سازی چندگونه‌ای مطلوبیت زیستگاه در منطقه جنوب شرق ایران صورت گرفته است. بدین ترتیب که ابتدا 7 گونه آسیب‌پذیر منطقه شامل خرس سیاه، پلنگ، کل و بز، قوچ و میش، جبیر، هوبره و گاندو انتخاب و مطلوبیت زیستگاه برای هرکدام با چهار مدل خطی تعمیم‌یافته، افزایشی تعمیم‌یافته، درخت تصادفی و حداکثر بی‌نظمی با استفاده از 10 متغیر مرتبط با پوشش اراضی، حضور انسان و توپوگرافی مدل‌سازی شد. در ادامه با تلفیق نقشه‌های مطلوبیت گونه‌های مختلف با نقشه سایت‌های لانه‌گزینی لاک‌پشت و زیستگاه‌های پرندگان به‌عنوان زیستگاه‌های حساس ساحلی نقشه نهایی مطلوبیت زیستگاه در منطقه به‌دست آمد. نتایج نشان داد که در مجموع بیش از 34 درصد از کل منطقه مورد‌مطالعه به‌عنوان زیستگاه حساس طبقه‌بندی شد که به‌طور عمده این نواحی به موازات خط ساحلی در منطقه پراکنش دارند. به‌طور ‌کلی تنها کمتر از 15 درصد از زیستگاه‌های حساس منطقه توسط شبکه مناطق حفاظتی پوشش داده شده است. همچنین بین محدوده شرق به غرب منطقه یک کریدور مطلوب ارتباطی وجود دارد که به‌دلیل مطلوبیت کمتر نسبت به زیستگاه‌های مرکزی و تمرکز اهداف حفاظتی بر هسته‌های زیستگاهی مغفول مانده است.

کلیدواژه ها:

Species distribution modeling ، biodiversity hotspot ، Habitat suitability ، Focal species. ، مدل‌سازی پراکنش گونه‌ای ، نقاط داغ تنوع زیستی ، مطلوبیت زیستگاه ، گونه کانونی