پیش‌بینی پراکنش سنجاب ایرانی با استفاده از رویکرد مدل‌سازی ترکیبی در جنگل‌های استان لرستان

تخریب و نابودی زیستگاه از مهم‌ترین دلایل انقراض گونه‌ها است، از این‌رو مدیریت جمعیت‌های حیات وحش مستلزم مدیریت زیستگاه است. مدل‌سازی زیستگاه یکی از بهترین روش‌ها برای شناسایی زیستگاه‌های بالقوه مطلوب یک گونه است. روش‌های متعددی برای مدل‌سازی زیستگاه وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. در این مطالعه از 15 روش مدل‌سازی به‌همراه 9 عامل محیطی شامل Bio12، Bio1، فاصله از جاده، فاصله از مناطق مسکونی، فاصله از اراضی کشاورزی، درصد شیب، جهت جغرافیایی، فاصله از آبراهه‌ها و NDVI برای مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه سنجاب ایرانی در جنگل‌های استان لرستان استفاده شد. سپس میزان AUC هر مدل بررسی و مدل‌های با AUC بالاتر از 0/9 انتخاب شدند. درنهایت نقشه خروجی حاصل از هر یک از این مدل‌های انتخاب ‌شده در میزان AUC آن ضرب و میانگین آنها به‌عنوان مدل ترکیبی درنظر گرفته شد. در این مطالعه فقط مدل‌های حداکثر آنتروپی، درخت رگرسیون ارتقاء یافته، مدل خطی تعمیم‌یافته، و جنگل تصادفی دارای AUC بالای 0/9 بودند و از این‌رو به‌منظور تهیه مدل ترکیبی درنظر گرفته شدند. براساس مدل ترکیبی 66 درصد از گستره جنگل‌های استان لرستان دارای مطلوبیت زیستگاهی برای سنجاب ایرانی است که در این بین 32/1 درصد دارای مطلوبیت کم، 18/4 درصد دارای مطلوبیت متوسط و 15/5 درصد دارای مطلوبیت زیاد هستند. در این مطالعه، عوامل فاصله از جاده، فاصله از اراضی کشاورزی و NDVI به‌ترتیب بیشترین تأثیرگذاری را بر مطلوبیت زیستگاه سنجاب ایرانی از خود نشان دادند. پژوهش پیش رو نشان داد که استفاده ترکیبی از مدل‌های با صحت بالا نتایج بهتری را نسبت به استفاده مجزا از آنها به بار می‌آورد.

کلیدواژه ها:

Habitat destruction ، Habitat suitability modelling ، MaxEnt model ، R software ، تخریب و نابودی زیستگاه ، مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه ، مدل حداکثر آنتروپی ، نرم‌افزار R