القا جهش و ایجاد تنوع در توت‌فرنگی رقم کردستان با پرتودهی گاما و تعیین دُز مناسب پرتودهی

در توت‌­فرنگی، به‌دلیل تکثیر غیرجنسی، تنوع ژنتیکی کم است. یکی از روش‌­های افزایش تنوع ژنتیکی به‌عنوان ابزاری مهم در به‌نژادی گیاهان، استفاده از پرتوهای گاما برای القا جهش است. به‌منظور تعیین دُز مناسب گاما برای ایجاد تنوع ژنتیکی در توت‌­­فرنگی رقم کردستان از طریق جهش و بررسی تأثیر دُزهای مختلف اشعه گاما (صفر (شاهد)، 15، 30، 60 و 90 گری) بر ویژگی‌های مختلف توت‌فرنگی، این پژوهش در سال 92-1391 در دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج اجرا شد. نتایج نشان داد که گیاهان پرتودیده نسبت به شاهد، دارای مقادیر کمتری از نظر اغلب ویژگی‌های مورد بررسی، به­‌جز ویژگی‌های تعداد برگ، قند میوه و آنتوسیانین میوه، بودند. با افزایش شدت اشعه گاما، سطح برگ، طول میوه، قطر میوه، وزن تر و خشک میوه، حجم میوه، شکل و میزان آب میوه کاهش یافتند. از طرفی، پُربرگی و کوتولگی در گیاهان پرتودیده افزایش یافت. دُز مناسب پرتودهی برای ایجاد جهش در توت­‌فرنگی رقم کردستان در آستانه 50 درصدی تلفات گیاهان تحت تیمار اشعه گاما (LD50) بین 65 تا 70 گری بود. بنابراین، از پرتو گاما در محدوده پیشنهادی می­توان برای ایجاد بیشترین تنوع ژنتیکی، با داشتن کمترین تلفات گیاهی، در برنامه­‌های به‌نژادی توت‌فرنگی، از جمله برای افزایش کیفیت میوه، استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

Strawberry ، Physical mutagens ، Fruit quality ، Mutant generation. ، توت‌فرنگی ، جهش‌زاهای فیزیکی ، کیفیت میوه ، نسل جهش‌یافته