شبیه‎سازی اثر تغییر اقلیم بر عملکرد دانه ذرت (Zea mays L.) در استان کرمانشاه با استفاده از یک مدل فرآیندگرا

افزایش دمای حاصل از تغییر اقلیم فرآیندهای مختلف گیاهی مانند فتوسنتز، تنفس و توزیع و تخصیص تولیدات فتوسنتزی را تحت تأثیر قرار می‎دهد. تحقیق حاضر به‌منظور پیش‎بینی اثر تغییر اقلیم بر عملکرد دانه ذرت در دو سناریوی RCP4.5 و RCP8.5 با استفاده از مدل APSIM (Agricultural Production Systems sIMulator) برای دوره 2040 تا 2070 در سه شهرستان کرمانشاه، کنگاور و اسلام‌آباد غرب انجام شد. برای این منظور، وضعیت اقلیمی آینده با استفاده از داده­های اقلیمی بلندمدت پایه این شهرستان­ها و با استفاده از روش AgMIP (The Agricultural Model Intercomparison and Improvement Project) برای سال‌های 2040 تا 2070 پیش‌بینی شد. نتایج نشان داد که در هر سه منطقه مورد بررسی، میانگین دما در سناریوهای (Representative Concentration Pathway4.5) RCP4.5 و (Representative Concentration Pathway8.5) RCP8.5 به‎طور متوسط به‌ترتیب 11 و 23 درصد افزایش خواهد یافت. نتایج شبیه‎سازی با استفاده از مدل APSIM نشان داد که بیشترین عملکرد دانه ذرت در دوره پایه در شهرستان کنگاور (14399 کیلوگرم در هکتار) و کمترین مقدار در شهرستان کرمانشاه (7741 کیلوگرم در هکتار) بوده است. نتایج شبیه‎سازی در شرایط تغییر اقلیم در هر دو سناریوی RCP4.5 و RCP8.5 نشان داد که با افزایش میانگین دما در طول فصل رشد (به ترتیب 5/0 و 2 درجه سانتی‎گراد) و کاهش طول فصل رشد (به ترتیب 5 و 6 درصد)، عملکرد دانه ذرت در مقایسه با دوره پایه به ترتیب 69 و 90 درصد کاهش خواهد یافت. نتایج این آزمایش نشان داد که در شرایط تغییر اقلیم، گلدهی ذرت در دماهای بالا انجام می­شود و این موضوع باعث کاهش عملکرد دانه این گیاه می­شود، بنابراین پیشنهاد می­شود که با تغییر زمان کاشت ذرت در مناطق یاد شده از مصادف شدن دوره حیاتی گل‎دهی با اوج گرما در جلوگیری شود.

کلیدواژه ها:

AgMIP ، Climate change scenario ، Crop model ، Maize ، Rising temperature and Simulation. ، افزایش دما ، ذرت ، سناریوی اقلیمی ، شبیه‎سازی ، AgMIP و مدل رشد گیاه