تحلیل تطبیقی عوامل مؤثر بر کالبد خانه‌های دوم گردشگری از منظر جامعه‌ی محلی و گردشگران (نمونه موردی: روستای حیران شهرستان آستارا)

توسعه خانه­ های دوم گردشگری در نواحی روستایی همواره یکی از نشانه‌های توجه گردشگران به روستاها می‌باشد. این سکونتگاه­ ها اغلب به‌دلیل نابرابری‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی دو جامعه‌ی محلی و گردشگران و تفاوت در نیازهای کالبدی و فضایی بین دو گروه مذکور منجر به بروز برخی تناقضات و مشکلات ناشی از آن می­شود. این مسئله همواره نیازمند توجه ویژه توسط متخصصان است. هدف از پژوهش حاضر تحلیل تطبیقی تأثیر عوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیست‌محیطی در شکل‌گیری کالبد خانه­های دوم گردشگری از منظر جامعه­ی محلی و گردشگران و ارزیابی اشتراکات و افتراقات بین آنها می‌باشد. پژوهش حاضر از نوع پژوهش‌های ترکیبی است که با استفاده از تکنیک‌ کیفی (مصاحبه نیمه‌ساختاریافته) و کمی (پرسش‌نامه لیکرت) انجام ‌شده است. تعداد 15 متغیر کالبدی و 16 متغیر اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیست‌محیطی به‌عنوان عوامل مؤثر در طراحی خانه‌های دوم انتخاب و ویرایش شدند. 64 نفر از اهالی و54 نفر صاحبان خانه‌های دوم به روش نمونه­گیری تصادفی ساده جهت مصاحبه و پاسخگویی به پرسش‌نامه انتخاب گردید. به‌منظور تحلیل اطلاعات حاصل از پرسش‌نامه‌های تکمیل‌شده توسط نمونه آماری در خصوص 15 متغیر کالبدی تحقیق از آزمون تی مستقل و برای مشخص کردن عوامل مؤثر در طراحی خانه‌های دوم از تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده‌ شد. نتایج آزمون تی مستقل اختلاف‌نظر و اتفاق‌نظر بین دو گروه مخاطبین درباره نحوه‌ی تأثیر متغیرهای کالبدی در شکل‌گیری خانه­های دوم را نشان داد. هم­چنین نتایج آزمون رگرسیون چندگانه بیانگر اثرپذیری کالبد از عوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیست‌محیطی براساس نظر مخاطبین بود. در خصوص برخی عوامل کالبدی مانند توجه به سبزینگی (دیوار سبز، فضای باز سبز)، استفاده از روش‌های نوین در ساخت خانه دوم، اهمیت دید و منظر نسبت به اقلیم در جانمایی و جهت‌گیری ساختمان، وجود فضاهای نیمه‌باز مشرف‌به معابر، پیش‌بینی فضاهای تفریحی جمعی و استفاده از مصالح و اشکال معماری بومی، اختلاف معنی­دار بین مخاطبین مشاهده شد. همچنین نتایج رگرسیون چندگانه بیانگر همبستگی و ارتباط مستقیم بین اغلب متغیرهای کالبدی و عوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیست‌محیطی براساس نظر مخاطبین بود. جلب‌توجه طراحان و برنامه‌ریزان به دیدگاه‌های مخاطبین و آگاهی از میزان تأثیر آنها در طرح و ساخت خانه‌های دوم حائز اهمیت است.    

کلیدواژه ها:

The local community ، Second homes for tourism ، Heiran village ، جامعه‌ی محلی ، خانه­ های دوم گردشگری ، روستای حیران