اثر بیوچار سبوس برنج، همراه و غنی شده با سوپرفسفات تریپل بر قابلیت دسترسی فسفر و رشد ذرت در مزرعه

یکی از روش­های جلوگیری از نامحلول شدن کودهای شیمیایی فسفره در اراضی کشاورزی، استفاده از کودهای آلی نظیر بیوچار می­باشد. بر این اساس به منظور بررسی تأثیر بیوچار سبوس برنج ( تولید شده در دمای 550 درجه سانتیگراد) به تنهایی، همراه (مخلوط) با فسفر، و غنی شده با فسفر بر برخی ویژگی­های شیمیایی خاک و عملکرد ذرت، یک آزمایش مزرعه­ای بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 7 تیمار در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل شاهد، کود فسفر (350 کیلوگرم سوپر فسفات تریپل در هکتار)، بیوچار در دو سطح (2 و 4 تن در هکتار)، بیوچار غنی شده با کود فسفر (در دو سطح 2 تن بیوچار غنی شده با 350 کیلوگرم سوپرفسفات تریپل در هکتار و 4 تن بیوچار غنی شده با 700 کیلوگرم سوپر فسفات تریپل) و بیوچار همراه با کود فسفر (بیوچار مخلوط شده با 350 کیلوگرم سوپرفسفات تریپل) بود. برای اندازه­گیری ویژگی­های خاک طی فصل رشد گیاه در سه مرحله از خاک نمونه­برداری شد و پس از 120 روز از رشد گیاه ذرت، نمونه­برداری از گیاه برای تعیین عملکرد و اجزائ عملکرد گیاه انجام شد. نتایج نشان داد که در انتهای رشد گیاه (120 روز) تقریباً همه تیمارهای حاوی بیوچار نسبت به شاهد و حتی نسبت به تیمار کود فسفر پ­هاش خاک را کاهش (احتمالاً به­خاطر تجزیه ترکیبات آلی موجود در بیوچار) و فسفر محلول و قابل دسترس را افزایش دادند و در این خصوص، بیوچار همراه با سوپرفسفات تریپل بهترین تیمار (فسفر محلول و قابل دسترس به ترتیب 190 و 105 درصد افزایش نسبت به شاهد) بود. تیمار شاهد کمترین عملکرد دانه (1/9 تن در هکتار)  و تیمار 4 تن در هکتار بیوچار غنی شده با فسفر  بیشترین عملکرد دانه (9/15 تن در هکتار) را داشتند. همجنین، تیمار 4 تن بیوچار بیشترین غلظت فسفر دانه (79/0 درصد) و ریشه (47/0 درصد) را داشت. نتایج نشان­دهنده این بود که اگر چه کاربرد کود سوپرفسفات تریپل به تنهایی سبب افزایش قابلیت دسترسی فسفر می­گردد، اما در طولانی­مدت از تأثیر آن کاسته خواهد شد و تیمارهای توام فسفر و بیوچار تأثیر بلند مدت بهتری بر قابلیت جذب فسفر خواهند داشت. به­طور کلی، برای خاک­های فقیر از نظر فسفر و مواد آلی، تیمار 4 تن بیوچار غنی شده با 700 کیلوگرم کود سوپرفسفات تریپل در هکتار به دلیل داشتن بیشترین عملکرد دانه ذرت توصیه می­شود، اگر چه مسائل زیست­محیطی مربوط به مصرف زیاد فسفر و هزینه­های تحمیل شده بر کشاورزان را بایستی در نظر گرفت. 

کلیدواژه ها:

جذب فسفر ، غنی سازی کود شیمیایی ، کود آلی فسفردار