شناسایی و اولویتبندی شاخصهای موثر در عدم مشارکت جوامع روستایی در طرحهای بیابانزدایی (مطالعه موردی: منطقه موسیان، شهرستان دهلران، استان ایلام)

عدم مشارکت مطلوب جوامع محلی یکی از دلایل اصلی بازدهی کم طرحها و پروژههای منابع طبیعی میباشد. در این تحقیق، پس از تعیین معیارها و شاخصهای موثر در عدم مشارکت مردمی، اقدام به تدوین پرسشنامه و تعیین روایی آن توسط کارشناسان مربوطه گردید. سپس با استفاده از فرمول کوکران تعداد ۱۸۹ خانوار از ۵ روستای شهرستان دهلران انتخاب گردید. برای تحلیل دادهها از روش تحلیل فرایند سلسله مراتبی (AHP) و آزمون ناپارامتریک فریدمن استفاده شد. اولویتبندی شاخصها از دیدگاه کارشناسان نشان میدهد که معیارهای طراحی- اجرایی و آموزشی-ترویجی به ترتیب بیشینه و کمینه اولویت را به خود اختصاص دادهاند. رتبهبندی معیارها با استفاده از آزمون فریدمن از نظر ساکنین روستا نیز نشان داد که معیارهای اقتصادی و آموزشی- ترویجی بیشترین و کمترین رتبه را دارند. همچنین، رتبهبندی شاخصهای موثر در عدم مشارکت مبتنی بر آزمون فریدمن از دیدگاه کارشناسان و ساکنین روستا، نشان میدهد که در معیار اقتصادی، شاخص «نادیده گرفتن درآمد مردم به عنوان انگیزه اقتصادی مستقیم در اجرای طرحها»، در معیار طراحی- اجرایی از دیدگاه کارشناسان شاخص «نبود برنامه مدیریت جامع مشارکت محور با هدف بیابانزدایی» و از دیدگاه ساکنین روستا «عدم توجه به نظرات مردمی در مراحل طراحی و تدوین پروژهها» و در معیار اجتماعی نیز از دیدگاه کارشناسان شاخص «وابستگی مردم روستا به قدرت دولتی» و از دیدگاه ساکنین روستا «عدم اعتماد به نتایج طرحهای بیابانزدایی» و در معیار آموزشی- ترویجی نیز از هر دو دیدگاه «عدم آموزش ساکنان منطقه در خصوص طرحهای بیابانزدایی» بهعنوان مهمترین شاخصها رتبهبندی شدند.

کلیدواژه ها:

Stakeholders ، multi-criterion decision-making ، Analytical Hierarchical Process ، Delphi method ، Friedman test ، Dehloran. ، ذینفعان ، تصمیمگیری چند معیاره ، تحلیل سلسله مراتبی ، روش دلفی ، آزمون فریدمن ، دهلران.