مدل‌سازی تأثیرات حاشیه‌نشینی بر تغییرات شهر ارومیه و پیش‌بینی توسعه فیزیکی شهربا استفاده از تصاویر ماهواره‌ای تا افق 1410

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 333

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHGR-51-4_002

تاریخ نمایه سازی: 25 بهمن 1399

چکیده مقاله:

 رشد سریع شهرنشینی یکی از چالش‌های برنامه‌ریزان شهری در قرن 21 است. شهرنشینی سریع در ایران، هجوم مهاجران به شهرها و نبود برنامه‌ای کارا برای اسکان مهاجران سبب ایجاد مناطق حاشیه‌ای پیرامون شهرها، گسترش شهر به پیرامون و تخریب اراضی کشاورزی و باغ‌ها شده است. با توجه به این مسئله، پایش و مدیریت نحوة رشد کالبدی شهر امری ضروری است. پژوهشگران برای مهار گسترش‌های خارج از برنامه، مدل‌های پایش و پیش‌بینی مختلفی ارائه داده‌اند. پژوهش حاضر به تصویرسازی رشد حاشیه‌نشینی با تحلیل لکه‌های رشد حاشیه‌نشینی برای اولین بار در بازة زمانی 32 ساله، با استفاده از تصاویر چندزمانه و مدل زنجیرة مارکوف و سلول‌های خودکار پرداخته است. هدف این نوشتار بررسی فرایند گسترش کالبدی شهر ارومیه بین سال‌های 1363-1395 و پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی تا افق 1410 است. برای اجرای مدل، تصاویر ماهوارة لندست 5، 7 و 8 سال‌های 1363، 1371، 1381، 1391 و 1395 شهر ارومیه تهیه شد. سپس با استفاده از نرم‌افزارهای  ENVI، IDRISIو  ArcGISمیزان تغییرات کاربری اراضی محاسبه و درنهایت دو مدل مذکور اجرا شد. نتایج نشان می‌دهد مساحت اراضی ساخته‌شدة شهری از ۲۰۱۶٫۵۵ هکتار در سال 1363 به 8/6318 هکتار در سال 1395 افزایش ‌یافته است. اراضی باغ و کشاورزی نیز از 20/2571 هکتار در سال 1363 به ۶۲۸٫۷۹ هکتار در سال 1395 کاهش ‌یافته است. همچنین در نیمی از اراضی بایر ساخت‌و‌ساز صورت گرفته است. نتایج شبیه‌سازی نیز نشان می‌دهد اراضی ساخته‌شدة شهری تا افق 1410 به 01/7523 (58/86 درصد) محدودة طرح جامع خواهد رسید. مساحت باغ‌ها و اراضی کشاورزی به ۶۱۹٫۶ و اراضی بایر نیز به ۵۴۶٫۳۳ هکتار کاهش خواهد یافت.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

مهسا امینی حاجی باشی

کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

محمود رضایی

دانشیار و عضو هیئتعلمی دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

علیرضا بندرآباد

استادیار و رئیس دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اشپولر، برتولد، 1386، تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی، ترجمة ...
  • اشرف، احمد، 1353، ویژگی‌های تاریخی شهرنشینی در ایران دورة اسلامی، ...
  • ابراهیمی، محمدحسن، 1388، میدان؛ فضاهای تعریف‌نشدة شهرهای ایرانی، نشریة هویت ...
  • اردلان، نادر و لاله بختیار، 1390، حس وحدت نقش سنت ...
  • جایگاه ارزش های شهرسازی اسلامی در نظریه های معاصر برنامه ریزی شهری، شهرها و جوامع نوین [مقاله کنفرانسی]
  • بنه‌ولو، لئوناردو، 1386، تاریخ شهر شهرهای اسلامی و اروپایی در ...
  • بورکهارت، تیتوس، 1392، سیه‌نا شهر مریم مقدس، ترجمة مهرداد وحدتی ...
  • بیکن، ادموند، 1386، طراحی شهرها، ترجمة فرزانه طاهری، چاپ دوم، ...
  • پاکزاد، جهان‌شاه، 1390، تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران از ...
  • پاکزاد، جهان‌شاه، 1392، تاریخ شهر و شهرنشینی در اروپا از ...
  • پاکزاد، جهان‌شاه، 1394، گزارش کلاس بررسی تطبیقی شهر اسلامی و ...
  • پازوکی، ناصر، 1388، چشمه‌علی و باروی ری، چاپ اول، سازمان ...
  • -پوراحمد، احمد و ابوذر وفایی، 1393، مقایسة تطبیقی ساختار شهر ...
  • پورمحمدی، محمدرضا و سیروس جمالی، 1390، واکاوی مکتب‌های مورفولوژی شهری، ...
  • حبیبی، محسن، 1392، از شار تا شهر تحلیلی تاریخی از ...
  • خداوردی، حسن، 1387، متودولوژی پژوهش کیفی، پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات ...
  • خواجه‌نبی، فهیمه و محمد کوچکی، 1392، بررسی و تحلیل نقش ...
  • دانش، جابر، 1389، مبانی شکل‌گیری و اصول سازمان‌یابی کالبدی شهر ...
  • رضایی، محمود، 1392، ارزش‌های جاوید و جهان‌گستر شهرسازی اسلامی، پژوهش‌های ...
  • زیاری، کرامت‌الله، 1382، تأثیر فرهنگ در ساخت شهر (با تأکید ...
  • سلطان‌زاده، حسین، 1390، تاریخ مختصر شهر و شهرنشینی در ایران، ...
  • سلطان‌زاده، حسین، 1389، تبریز خشتی استوار در معماری ایران، چاپ ...
  • سلطان‌زاده، حسین، 1372، فضاهای شهری در بافت‌های تاریخی ایران، چاپ ...
  • سلطان‌زاده، حسین، 1395، موقعیت مساجد جامع و ارتباط آن با ...
  • صادقی، شهرزاد، 1393، شکل‌گیری فضاهای نوین شهری مبتنی بر الگوی ...
  • کاربست اصول نوشهرگرایی مطابق با شناسه های شهر ایرانی-اسلامی (مطالعه موردی: محله مسکونی و قدیمی رباطکریم (رباط کهنه)) [مقاله ژورنالی]
  • عثمان، محمدعبدالستار، 1376، مدینة اسلامی، ترجمة علی چراغی، چاپ اول، ...
  • علی‌زاده، هوشمند و کیومرث حبیبی، 1390، عوامل شکل‌دهندة شهرهای اسلامی-تاریخی ...
  • عینی‌فر، علیرضا، 1386، نقش غالب الگوهای عام اولیه در طراحی ...
  • فلاحت، سمیه، 1390، برساخت مفهوم شهر اسلامی، فصلنامة مطالعات شهر ...
  • فلامکی، محمدمنصور، 1391، شکل‌گیری معماری در تجارب ایران و غرب، ...
  • قبادیان، وحید و محمود رضایی، 1392، نخستین میدان مدرن شهر ...
  • کریمان، حسین، 1354، ری باستان، انتشارات دانشگاه ملی ایران، تهران. ...
  • کریمان، حسین، 1371، ری باستان، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران. ...
  • کیانی، محمدیوسف، 1368، شهرهای ایران، جلد سوم، چاپخانة فرهنگی و ...
  • کیانی، محمدیوسف، 1384، تاریخ هنر و معماری ایران در دورة ...
  • کونئو، پائولو، 1384، تاریخ شهرسازی جهان اسلام، ترجمهة سعید تیزقلم ...
  • مامفورد، لوئیس، 1381، شهر در بستر تاریخ، ترجمة احمد عظیمی ...
  • موریس، جیمز، 1374، تاریخ شکل شهر تا انقلاب صنعتی، ترجمة ...
  • موحد، علی، شماعی، علی و ابوالفضل زنگانه، 1391، بازشناسی هویت ...
  • نقی‌زاده، محمد، 1389، تأملی در چیستی شهر اسلامی، فصلنامة مطالعات ...
  • نقی‌زاده، محمد، 1374، صفات شهر اسلامی در متون اسلامی، مجلة ...
  • نصر، سید حسین، 1389، هنر و معنویت اسلامی، انتشارات حکمت، ...
  • نقره‌کار، عبدالحمید، 1387، درآمدی بر هویت اسلامی در معماری و ...
  • 45. Abu Lughod, J. L., 1987, The Islamic City: History ...
  • 46. lizadeh, H., and Habibi, K., 2011, Shaping Factors in ...
  • 47. Amini Hjibashi, M., 2016, A Comparative Study of Islamic ...
  • 48. Ardalan, N., 2011, The Sense of Unity: The Sufi ...
  • 49. Ashraf, A., 1974, Historical Features of Urbanization in Iran ...
  • 50. Bacon, E., 2007, Design of Cities, Translated by Farzaneh ...
  • 51. Benevolo, L., 2007, The History of the City, Translated ...
  • 52. Burckhardt, T., 2009, Art of Islam:Language and Meaning, World ...
  • 53. Burckhardt, T., 2013, Siena, City of  the Virgin, Translated ...
  • 54. Cuneo, P., 2005, Storia Dell’urbanistica, Translated by Saeed Tizghalam ...
  • 55. Danesh, J., (2010), Principles of Formation and Organization of ...
  • 56. Ebrahimi, M., 2009, Square; Not Defined Spaces in Iranian ...
  • 57. Einifar, A., 2007, Dominant Role of Common Patterns in ...
  • 58. Falamaki, M., 2012, La Formation De L’Architecture Dans Les ...
  • 59. Falahat, S., 2011, The Construction of the Islamic City, ...
  • 60. Gallion, E., 1963, The Urban Pattern: City Planning and ...
  • 61. Ghobadian, V., and Rezaei, M., 2013, The First Modern ...
  • 62. Habibi, M., 2013, De La Cite A La Ville ...
  • 63. Kariman, H., 1975, Ancient Ray, Shahid Beheshti University Publisher, ...
  • 64. Kariman, H., 1992, Ancient Ray, Shahid Beheshti University Publisher, ...
  • 65. Khajeh Nabi, F., and Kouchaki, M., 2013, Analyzing The ...
  • 66. Khodaverdi, H., 2008, Qualitative Research Methodology, Institute for Humanities ...
  • 67. Kiani, M., 2005, Iranian Architecture of the Islamic Period, ...
  • 68. Kiani, M., 1989, Cities of Iran, Vol. 3, Cultural ...
  • 69. Morris, J., 1995, History of Urban Form Before the ...
  • 70. Movahed, A. and Shamaei, A., 2012, Recognition of Physical ...
  • 71. Mumford, L., 2002, The City in History, Translated by ...
  • 72. Naghizadeh, M., 2010, Contemplation on Islamic City Quiddity, Iranian ...
  • 73. Naghizadeh, M., 1995, Islamic City Characteristics in Islamic Texts, ...
  • 74. Nasr, H., 2010, Islamic Art and Spirituality, Hekmat Publisher, ...
  • 75. Noghrekar, A., 2008, Introduction to Islamic Identity in Architecture ...
  • 76. Osman, A., 1997, Islamic Medina, Translateb by Ali Cherghi ...
  • 77. Pakzad, J., 2011, The History of Iranian City From ...
  • 78. Pakzad, J., 2013, History of European City From Greek ...
  • 79. Pazouki, N., 2009, Cheshmeh Ali and Rey Castle, First ...
  • 80. Peychev, S., 2010, Max Weber and the Islamic City, ...
  • 81. Pour Ahmad, A., and Vafaei, A., Comparative Comparison of ...
  • 82. Pourmohammadi, M., and Jamali, S., 2011, Analysis of the ...
  • 83. Rezaei, M., 2013, Eternal and International Concepts of Islamic ...
  • 84. Sadeghi, SH., 2014, The Formation of Modern Urban Spaces ...
  • 85. Soltanzadeh, H., 2016, Mosques Location and Their Relationship with ...
  • 86. Soltanzadeh, H., 2010, A Solid Cornerstone of Iranian Architecture, ...
  • 87. Soltanzadeh, H., 2011, A Brief of the City and ...
  • 88. Soltanzadeh, H., 1993, Urban Spaces in the Historical Texture ...
  • 89. Spahic, O., 2005, The Prophet Muhammad (PBUH) and Urbanization ...
  • 90. Spuler, B., 2007, Iran in the Early Islamic Period, ...
  • 91. UNESCO World Heritage Centre ...
  • 92. Whitehand, W. R., 2007, Conzenian Urban Morphology and Urban ...
  • 93. WHC.Unesco.Org/En/List/717 (World Heritage List, Siena, NO717) ...
  • 94. Zyari, K., 2003, The Impact of Culture in the ...
  • نمایش کامل مراجع