تبیین مراحل و عوامل‌ زمینه‌ساز بحران ژئوپلیتیکی کردستان عراق بر مبنای مدل مایکل برچر

بحران ژئوپلیتیکی کردستان عراق با اعلام همه‏پرسی استقلال در سوم مهر 1396 شکل گرفته است. مدل ژئوپلیتیکی مایکل برچر دربارة مراحل و عوامل زمینه‏ساز بحران‏های ژئوپلیتیکی است و در این مقاله مراحل و عوامل زمینه‏ساز شکل‏گیری بحران کردستان عراق براساس مدل یادشده بررسی و واکاوی شده است. بنابراین، هدف از این مقاله شناخت و تبیین مراحل و عوامل شکل‏گیری بحران کردستان عراق براساس مدل مایکل برچر است. فرضیة تحقیق این است که مراحل بحران عبارت‏اند از: پیدایش، گسترش، کاهش. و تأثیرات بحران و عوامل زمینه‏سازی بحران عبارت‏اند از: جغرافیا، وضعیت منازعه، عمر بازیگر بحران، نظام سیاسی، سطح نظام بین‏الملل، قطب‏بندی، و مداخلة قدرت‏های منطقه‏ای و فرامنطقه‏ای.پژوهش از نوع نظری است و با استفاده از روش توصیفی انجام شده است. ابزار گردآوری داده‏ها اسناد و مدارک است و داده‏های گرد‏آوری‏شده به روش تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان می‏دهد مراحل شکل‏گیری بحران کردستان عراق عبارت‏اند از: سقوط صدام و شکل‏گیری حکومت فدرال در کردستان؛ حملة داعش به سوریه و عراق و تقویت ناسیونالیسم کردی و استقلال‏طلبی؛ تسلط پیش‏مرگه‏ها بر مناطقی از کرکوک، نینوا، و دیالی؛ حملة ارتش عراق و نیروهای حشدالشعبی به کرکوک و عقب‏نشینی نیروهای پیش‏مرگه از کرکوک. عوامل زمینه‏ساز بحران عبارت‏اند از: برجستگی جغرافیایی‏- راهبردی منطقة کردستان به‏ویژه منطقة کرکوک؛ تقارن منافع ایران و ترکیه در سطح بالا و مخالفت بسیار شدید و همراه با تهدید این دو کشور با همه‏پرسی و همراهی‏نکردنِ ایالات متحده واتحادیة اروپا با همه‏پرسی.

کلیدواژه ها:

بحران ، ژئوپلیتیک ، کردستان ، عراق ، مدل مایکل برچر