فهمی: تذکرهنویسی گمنام از ماوراءالنهر: (تذکرۀ فهمی و تبیین اهمیت آن در تاریخ ادب فارسی در ماوراءالنهر)
محل انتشار: فصلنامه جستارهای نوین ادبی، دوره: 53، شماره: 2
سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 296
فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JLSS-53-2_001
تاریخ نمایه سازی: 20 بهمن 1399
چکیده مقاله:
ملا عبدالمطلب خواجه متخلص به فهمی (فوت پس از 1286ق) تذکرهنویس ماوراءالنهری است. دربارۀ این شخصیت اطلاعات بسیار اندک و بعضاً نادرست در منابع کشورهای تاجیکستان و ایران دیده میشود. مسئلۀ اصلی این پژوهش معرفی تذکره و تذکرهنویس، طبقهبندی معیارهای تذکرهنویسی و تحلیل دیدگاههای انتقادی وی در تذکره است. نگارنده برای تبیین این مسئله با استفاده از روش تحلیل محتوا و استناد به دستاوردهای رویکرد ژانری به متن به دنبال یافتن پاسخ برای پرسشهای زیر است: فهمی کیست، تذکرۀ وی دارای چه ویژگیهایی است و مؤلف چه دیدگاههای انتقادی دارد؟ این تذکره چه نقشی در جریان تذکرهنویسی و تاریخ ادب فارسی در ماوراءالنهر ایفا کرده است؟ نتایج تحقیق نشان داد تذکرۀ فهمی تذکرۀ مستقلِ منثور عمومی ناتمام به فارسی است که در سدۀ سیزدهم قمری به فرمان حاجی ملا محمد توقسابه، از سپاهیان وقت بخارا، تألیف شده است. دیدگاههای انتقادی مؤلف را میتوان در ذیل چهار عنوان «تاریخی ـ تحلیلی، اخلاقی، سیاسی ـ اجتماعی، و بلاغی ـ جمالشناسانه» تحلیل کرد. این تذکره بهرغم ناتمام بودن، اطلاعات ذیقیمتی از ادب فارسی و جریانهای فکری و عرفانی دورۀ خود را ثبت کرده است که در روند نگارش تاریخ ادییات فارسی در ماوراءالنهر شایان اهیمت است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
ابراهیم خدایار
دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :