بررسی شخصیّت علی(ع) در خاوران‌نامه بر اساس نظریّۀ فلیپ هامون

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 261

فایل این مقاله در 23 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_DEHKH-11-41_003

تاریخ نمایه سازی: 12 بهمن 1399

چکیده مقاله:

شخصیّت بزرگ و برجستۀ علی(ع) به گونه‌ای است که همه را مجذوب خویش ساخته و در طول تاریخ همواره نویسندگان و شاعران بسیاری شخصیّت وی را توصیف کرده‌اند از جملۀ آنان مولانا محمّدبن‌حسّام خوسفی شاعر قرن نهم هجری است. وی نخستین حماسه‌سرای مذهبی ادب فارسی و جزء اوّلین شاعرانی است که تفکّر شیعی را در شعر خود پرورانده است. شخصیّت والای علی (ع) وی را بر آن داشته تا پیرامون آن حضرت، ابیاتی نغز و زیبا بسراید. فیلیپ هامون (Philip Hamon) نشانه‌شناس فرانسوی، شخصیّت را به عنوان عنصر نشانه‌ای در نظر می‌گیرد و مبانی نظری نشانه‌شناسی شخصیّت را گسترش می‌دهد. هامون، شخصیّت را نشانه‌ای می‌داند که از دال (نام، جایگاه نحوی و بُعد بلاغی) و مدلول (صفات، کنش گفتاری و کنش رفتاری)تشکیل می‌شود. به طور کلی با بررسی نشانه‌شناسی شخصیّت می‌توان با تکیه بر ویژگی‌ها و صفات به لایه‌های عمیق درونی شخص پی برد و این مجموعه رفتارها را الگو و سرمشق خویش قرار داد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که کنش‌های گفتاری، دو سطح از شخصیّت حضرت علی(ع) را نشان می‌دهد. در گفت‌وگوهای میان مردم، وی شخصیّتی بی‌نیاز و توانمند ترسیم شده است که از هیچ چیز و هیچ کس ترسی ندارد؛ اما در گفت ‌و گوهایی که ما بین او با خدا صورت می‌گیرد، وی به عنوان شخصیّتی نیازمند و ناتوان به تصویر کشیده شده است. کنش‌های رفتاری وی شامل کنش‌های مختلفی مانند جنگ کردن، کشتن، نجات دادن و مانند این است که بسامد فراوان این نوع کنش‌ها نشان دهندۀ جایگاه اصلی امام علی(ع) در داستان دارد. همچنین وی شخصیّتی بوده که درگیر مبارزه با دشمنان و نابود کردن آنان برای دفاع از دین اسلام و مسلمانان بوده است. نام‌ها و لقب‌های به کار رفته برای این امام، یعنی؛ علی، حیدر و غشمشم، همگی با صفت‌ها و کنش‌های این شخصیّت هم‌خوانی دارند و به گونه‌ای اسم و لقبش دلالت بر تمام خصوصیّت‌هایی دارد که در داستان، وی از خود نشان می‌دهد.

نویسندگان

خلیل بیگزاده

دانشیار دانشگاه رازی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

بایرام مراد مرادی

دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

افسانه نوری

دانشآموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • احمدی، بابک (1375) ساختار و تأویل متن، ج1، چاپ سوم، ...
  • ابراهیمی، نادر (1378) براعت استهلال یا خوش آغازی (ساختار و ...
  • براهنی، رضا (1372) قصّه‌نویسی، چاپ چهارم، تهران: نگاه. ...
  • حمداوی، جمیل (2015) الاتجاهات السیمیوطیقیۀ، الطبعه الاولی، بیروت: المنظمه العربیه ...
  • خوسفی، محمّدبن‌حسام (1386) خاوران‌نامه، نیمة اوّل، تصحیح حیدر علی خوش‎کنار، ...
  • _____، ________ (1377) خاوران‌نامه، نیمۀ دوّم، تصحیح حمیدالله مرادی، پایان‌نامه ...
  • داد، سیما (1387) فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ چهارم، تهران: مروارید. ...
  • سیگر، لیندا (1991) خلق شخصیّت‌های ماندگار، ترجمۀ ع. اکبری، تهران: ...
  • صفا، ذبیح‌الله (1387) حماسه‌سرایی در ایران (از قدیمی‌ترین عهد تاریخی ...
  • کزّازی، میرجلال‌الدّین (1383) رؤیا، حماسه، اسطوره، چاپ ششم، تهران: نشر ...
  • عیاشی، منذر (1429) العلاماتیۀ و علم النص، دمشق: دارالمحبۀ. ...
  • مرادی، حمیدالله (1382) تازیان‌نامة پارسی(خلاصة خاوران نامة ابن حسّام خوسفی)، ...
  • 13.مقدادی، بهرام (1378) فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی(از افلاطون تا عصر ...
  • 14.مکاریک، ایرنا (1388) دانش‌نامۀ نظریّه‌های ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر ...
  • میرصادقی، جمال (1392) عناصر داستان، چاپ هشتم، تهران: سخن. ...
  • واعظی، مرادعلی (1389) اندیشه و بیان ابن‌حسّام خوسفی، بیرجند: حوزة ...
  • هامون، فیلیپ (1990) سمیولوجیۀ الشخصیات الروائیۀ، ترجمۀ سعید بنگراد، (د، ...
  •    مقالات ...
  • استون، الین، ساوانا، جرج (1382) نشانه‌شناسی شخصیت، مترجم: داوود زینلو، ...
  • بهنام‌فر، محمّد و خسروی، مجید (1391) تأثیر شاهنامه بر خاوران ...
  • طاهری‌نیا، علی باقر، حیدری، زهره (1393) ساختار نشانه‌ای شخصیت حضرت ...
  • نشانه شناسی ادبی شخصیت فرعون در قرآن کریم
  • نمایش کامل مراجع