نظریه نقش و رقابت ایران و ترکیه در خاورمیانه در دوره حکومت حزب عدالت و توسعه

ایران و ترکیه از دوران آتاتورک و تاسیس ترکیه علی رغم وجود رقابت و تنش­های مقطعی روابط خوبی داشته اند. حتی با وجود انقلاب اسلامی و  روی کار آمدن دولتی دینی روابط ایران با دولت لائیک ترکیه در یک سطح معتدلی حفظ شد. انتظار می رفت که با قدرت گیری اسلام گرایان در ترکیه در اوایل دهه 2000 میلادی روابط ایران اسلامی با ترکیه بهتر از پیش نیز شود. اما در سال­های اخیر به ویژه پس از بیداری اسلامی تنش­هایی بین ایران و ترکیه به وجود آمد که در نوع خود بی سابقه بود. سوالی که این پژوهش در پی پاسخ گویی به آن است این می باشد که علت اصلی افزایش رقابت­ها و تنش­ها بین ایران و ترکیه در 15 سال گذشته چیست؟ در پاسخ و با استفاده از نظریه نقش گفته می شود که دو کشور ایران و ترکیه بر اساس منابع هویتی، تاریخی، ایدئولوژیکی و جغرافیایی، نقش خود در سیاست خارجی را در منطقه خاورمیانه به گونه­ای تعریف کرده اند که موجب رقابت و تقابل دو کشور می­شود. ادارک تصمیم گیران ایران و ترکیه از نقش خود در منطقه این است که می­باید نقش­هایی همچون "حمایت از مستضعفین"، "میانجی"، "مدل" و مانند آن را ایفا کنند که در بهترین حالت باعث رقابت و در بدترین حالت باعث تقابل دو طرف می­شود. در این راستا سه نقش "رهبری"، "دفاع از اسلام" و "الگو" تنش­های بیشتری را به وجود آورده است.  

کلیدواژه ها:

Iran ، Turkey ، the Middle East ، Islamism ، Role Theory ، ایران ، ترکیه ، خاورمیانه ، اسلام محوری ، نظریه نقش