تبیین عوامل مؤثر بر ایجاد انسجام گروهی در نیروهای نظامی از دیدگاه نهج‌البلاغه

تاریخچة تعریف انسجام به مقالة مشهور جانوویتز و شیلز با موضوع «انسجام و گسیختگی» برمی‌گردد که در سال 1948 منتشر شد. از نظر آن‌ها، انسجام یعنی نوع خاصی از انگیزة نبرد که تنها نشأت گرفته از روابط میان‌فردی است و منظور آن‌ها از انسجام، انگیزش است. هدف این پژوهش، شناسایی و استخراج عوامل ایجادکنندة انسجام گروهی در نیروهای نظامی با توجه به بیانات امام علی (ع) در نهج-البلاغه است. نوع پژوهش، کاربردی است و برای استخراج و تأیید عوامل از روش ترکیبی استفاده‌شده است. در بخش کیفی پژوهش، با مفهوم‌سازی و مقوله‌بندی بیانات امام علی (ع)، 31 مقولة اصلی مؤثر بر انسجام گروهی شناسایی گردید و در بخش کمّی با توجه به داده-های بخش کیفی و عوامل مؤثر، 243 نفر از پاسخ‌دهندگان، پرسشنامة محقق ساخته را تکمیل نمودند. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد. روایی پرسشنامه به دو روش محتوایی و سازه با استفاده از الگوی معادلات ساختاری مورد تأیید قرار گرفت. پایایی پرسشنامه نیز به روش آلفای کرونباخ مورد تأیید قرارگرفته است. نتایج پژوهش نشان‌دهندة آن است که دو دسته از عوامل درون‌سازمانی و برون‌سازمانی در ایجاد انسجام گروهی نقش دارند. زمامدار، حکومت و مردم از عوامل برون‌سازمانی و فرماندهان، کارکنان نظامی و دستگاه استخدام نظامیان از عوامل درون‌سازمانی مؤثر در ایجاد انسجام گروهی هستند. در بین این عوامل، فرماندهان بیشترین تأثیر و مردم کمترین تأثیر را بر انسجام گروهی در نیروهای نظامی دارند.

کلیدواژه ها:

انسجام گروهی ، نهج‌البلاغه ، نیروهای نظامی