اثرات کلان تکانه‌های مالیاتی در ایران: رویکرد شناسایی ترکیبی الگوی خودرگرسیون برداری ساختاری با تأکید بر زمان‌بندی اثرات

با توجه به اهمیت درجات مختلف اختلال‌زایی انواع پایه‌های مالیاتی، نیاز به شناسایی و اولویت‌بندی پایه‌های مختلف مالیاتی در تأثیرگذاری بر متغیرهای کلان اقتصادی امری ضروری است، هدف از نگارش مقاله حاضر بررسی تأثیر تکانه‌های مالیاتی (مستقیم و غیر‌مستقیم) بر متغیرهای کلان (تولید و تورم) در ایران با استفاده از الگوی «خودرگرسیون برداری ساختاری» برای داده‌های فصلی طی دوره زمانی «1383- 1396» بوده است. در این پژوهش، در مرحله تعیین قیود جهت شناسایی سیستم، ابتدا کشش‌های تولید بر مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم محاسبه و سپس از کشش‌های به‌دست‌آمده، به‌عنوان متغیر ابزاری در برآورد کشش‌های مالیات بر تولید و تورم استفاده شده است. در واقع روش تعیین قیود، به‌صورت ترکیبی از اطلاعات حسابداری ملی از منابع مالیاتی و تخمین کشش‌ها بوده و پس از تعیین قیود، تکانه‌های ساختاری مالیاتی شناسایی و سپس با لحاظ این تکانه‌ها در مدل تصریح‌شده، توابع «ضربه- واکنش» استخراج شده است. تجزیه‌وتحلیل توابع ضربه- واکنش نشان داده که تکانه‌های مالیاتی مستقیم و غیرمستقیم آثار متفاوتی بر متغیرهای کلان داشته‌اند. بر اساس این توابع، تکانه مثبت بر مالیات‌های مستقیم، سطح تولید و تورم را کاهش داده و تکانه مثبت بر مالیات‌های غیرمستقیم، تأثیر معناداری را بر سطح تولید و تورم نشان نداده است.

کلیدواژه ها:

تکانه مالیاتی ، مالیات مستقیم ، مالیات غیرمستقیم ، تورم ، الگوی خودرگرسیون برداری ساختاری (SVAR) ، تابع «ضربه- واکنش»