ارزیابی اثر تاریخ کاشت بر صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی زیره سبز (Cuminum cyminum L) در مناطق شمالی استان گلستان

چکیده مقدمه: زیره سبز (.Cuminum cyminum L) یکی از گیاهان دارویی مهم تیره چتریان است. میوه زیره اشتهاآور، ضد اسپاسم، بادشکن، مسکن، ضد نفخ و تقویت­کننده معده است. از جمله عوامل محیطی که مورد توجه است تاریخ کاشت می­باشد که در هر منطقه براساس خصوصیات اقلیمی، متفاوت می­باشد. مواد و روش­ها: این آزمایش به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و برداشت بر صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی زیره سبز در مناطق شمالی استان گلستان در سال زراعی ۱۳۹۷-۱۳۹۸ به صورت طرح کرت­های خردشده در زمان در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در ۴ تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار منطقه (آققلا، گنبد، کلاله و مراوهتپه) و جهار تاریخ کاشت (هفته اول بهمن، هفته دوم بهمن، هفته اول اسفند و هفته دوم اسفند) و زمان برداشت (قبل از رسیدگی و رسیدگی کامل) میباشد. صفات اندازه­گیری شده شامل صفات مورفولوژیکی (تعداد چتر، تعداد چترک در بوته، تعداد دانه در چتر، وزن خشک اندام هوایی، عملکرد دانه) و فیتوشیمیایی (فعالیت آنتی­اکسیدانی، فلاونویید کل، فنل کل و درصد اسانس) بودند. نتایج: نتایج نشان داد که صفات مورفولوژیکی (تعداد چتر، تعداد چترک در بوته، تعداد دانه در چتر، وزن خشک اندام هوایی، عملکرد دانه) و فیتوشیمیایی (فعالیت آنتی­اکسیدانی، فلاونویید و فنل کل و درصد اسانس) همچنین اثر متقابل منطقه در تاریخ کاشت بر این صفات تاثیر معنی­داری داشت. بیشترین ظرفیت آنتی­اکسیدان با میانگین ۰/۶۴ میلیگرم بر گرم وزن تر مربوط به منطقه مراوه تپه در تاریخ کاشت هفته اول بهمن ماه و کمترین میزان آن با میانگین ۰/۳۴ میلیگرم بر گرم وزن تر مربوط به تاریخ کاشت هفته اول اسفند در منطقه آق­قلا بود. نتایج مقایسه میانگین اثر متقابل منطقه در تاریخ کاشت برای فلاونویید نشان داد که بیشترین میزان با میانگین ۰/۹۰ میلیگرم بر گرم وزن تر مربوط به تاریخ کاشت اول اسفند در منطقه آق­قلا و کمترین میزان آن با میانگین ۰/۵۶ میلیگرم بر گرم وزن تر مربوط به تاریخ کاشت اول بهمن در منطقه مراوه تپه بود. نتیجهگیری: نتایج این تحقیق نشان داد بهترین تاریخ کاشت در چهار منطقه مورد کشت در هفته دوم بهمن بوده که صفات مورد بررسی بالاترین مقادیر را دارا بود. بهترین منطقه برای کشت این محصول نیز، ابتدا منطقه گنبد، سپس کلاله، مراوهتپه، آققلا، ولی از نظر درصد و ترکیبات اسانس منطقه آق­قلا نسبت نسبت به مناطق دیگر بیشترین عملکرد را داشت. واژههای کلیدی: تاریخ کاشت، درصد اسانس، زیره سبز، عملکرد، گلستان

کلیدواژه ها:

تاریخ کاشت ، درصد اسانس ، زیره سبز ، عملکرد ، گلستان