بررسی گل‌‌نوشته‌‌های آغاز ایلامی در محوطه سفالین بر اساس مطالعات میکروسکوپ الکترونی و میکروسکوپ نیروی اتمی

محوطه سفالین در شمال شهر پیشوا و شرق دشت ری (دشت ورامین- پیشوا) قرار دارد. این محوطه به دلیل وجود مواد فرهنگی و استقراری از دوره آغاز نگارش به‌مانند گل نوشته، مهر و اثر مهر در مرکز فلات ایران بیشتر توجه را به خود معطوف داشته است. در همین راستا این پژوهش به‌منظور شناخت و مطالعه میکروسکپی و شیمیایی حداقل بخشی از گل نوشته‌های آغاز ایلامی، انجام گردید. مهم‌ترین پرسش در این پژوهش دست‌یابی به ارائه پاسخ در جهت ارتباط بین نمونه‌های گل نوشته و قلم نگارشی به‌دست‌آمده از تپه سفالین از طریق آزمایش‌ها شیمیایی و ساختار شناسی بر روی دو نمونه گل نوشته و یک‌قلم فلزی از آثار این محوطه است. در این پژوهش چگونگی ارتباط نمونه گل نوشته با نمونه قلم یافت شده از طریق آزمایش‌ها شیمیایی جهت شناسایی عنصری رسوبات سطحی انجام گردید. بر این اساس عناصر شیمیایی رسوبات سطحی قلم توسط میکروسکوپ الکترونی موردبررسی قرار گرفتند و رد‌یابی شباهت‌‌های ژئوشیمیایی بین عناصر اصلی و عناصر کمیاب موجود در قلم و کتیبه مورد تحلیل قرار گرفت. همچنین تصاویر مطالعات سطحی توسط اسکن میکروسکوپ روبشی اتمی (AFM)، برخی از ساختارهای مربوط به وجود حکاکی بر روی کتیبه با قلم را آشکار نموده است. با استفاده از میکروسکوپ روبشی اتمی ویژگی‌های سطح اشیاء را موردبررسی و کنترل قرار داده می‌شود. این وسیله با توجه به کنترل جابجایی بسیار حساس نمونه و توسط سوزن بسیار نازک کندیلور امکان اندازه‌گیری توپوگرافی سطح و همچنین میزان اصطکاک با دقت کمتر از یک نانومتر از ارتفاع و چند نانومتر در موقعیت جانبی را فراهم می‌کنند. میکروسکوپ روبشی اتمی (AFM)، یکی از معدود روش‌هایی است که با استفاده از آن می‌توان به میزان زبری با استفاده از خصوصیت اصطکاک مواد پی برد. مقایسه داده‌های میکروسکوپ روبشی اتمی می‌تواند به‌عنوان ابزار برای توصیف سطح در مطالعات خصوصیات سطح و اصالت شناسی مواد تاریخی بسیار مورداستفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

Technology of Writing ، Proto-Elamite ، Scanning Electrone Microscopy ، Atomic Force Microscopy ، Tappeh Sofalin ، فن‌‌آوری ، تکنیک نوشتن ، آغاز ایلامی ، میکروسکوپ الکترونی ، میکروسکوپ نیروی اتمی ، تپه سفالین