نقش دور و میزان آب آبیاری بر کاهش شدت عارضه خشکیدگی خوشه خرما

کشور ایران با 218 هزار هکتار سطح زیر کشت خرما و تولید 918 هزار تن محصول مقام اول را در بین کشورهای تولید کننده خرما به خود اختصاص داده است . یکی از مشکلات مهم نخلداران استانهای کرمان ( بخصوص جیرفت، بم و کهنوج ) ، بوشهر، خوزستان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان در چند سال اخیر خسارت ناشی از عارضه خشکیدگی خوشه خرما بوده است . عارضه خشکیدگی خوشه خرما یا بعبارتی پژمردگی و چروکیدگی میوه خرما اولین بار در سال 1367 از منطقه کهنوج گزارش شد . حساسیت ارقام نسبت به عارضه متفاوت گزارش شده و بعضی از ارقام حساسیت بیشتری نسبت به این عارضه نشان داده اند . این عارضـه تـا کنون فقط بر روی بعضی از ارقام تر و میـان رس خر مـا خسـارت زده است . ارقام حساس به این عارضه در منطقه جیرفت، کهنوج و بم ارقام مضافتی، کلوته و مرداسنگ در اسـتان هرمزگـان، رقـم مرداسـنگ در استان خوزستان بوده اند . علائم ایـن عارضـه فقـط در مرحلـه تبـدیل خارک به رطب دیده شده است و قبل از مرحله خارک و بعد از مرحلـه رطب هیچگونه علائمی از عارضه دیـده نمـی شـود . علـوی در سـال 1375 نمونه برداریهـایی از ریشـه و طوقـه انجـام داد و نهایتـاً قـارچCeratocystis radicicda را از ریشه نخل جدا نمود و بیمـاریزایی آن روی نهال ارقام مضـافتی در گلخانـه بـه اثبـات رسـاند . کـرم پـور (1378) در نمونه برداری های انجام شده از درختان مبتلای رقم کبکاب در منطقه بوشهر هیچ نوع پاتوژنی مشاهده نکرده است و معتقـد اسـت که هیچگونه آفت یا پاتوژلوژیک زنده مسـتقیما در بـروز ایـن عارضـه نقش ندارد . سـرحدی (1378) ضـمن بررسـی ایـن عارضـه در باغـات مختلف و مطالعه رابطه شدت این عارضـه بـا خصوصـیات فیزیکـی و شیمیایی خاک، درجه حـرارت، ارتفـاع درخـت و رطوبـت نسـبی هـوا گزارش کرده است که عامل اصلی این عارضـه گرمـا بـوده و عـواملی نظیر وزش بادهای گرم، بافـت سـبک خـاک، ضـعف مـواد غـذایی و رطوبت نسبی کم، کم آبی و شوری خـاک عوامـل تشـدید کننـده اثـر گرما و نتیجتا افزایش دهنده ش دت این عارضه می باشد و معتقد اسـت که هر روشی که ب ه طریقی بتوانـد اثـر گرمـا را بـر درخـت کـاهش و مقاومت درخت را افزایش دهد در کاهش این عارضه بسیار مفید است .ایشان در گزارش خـود تغذیـه بهینـه بـاغ، مـدیریت صـحیح آبیـاری، پوشش خوشه و کشت یونجه و غیره در باغ را توصیه نموده اسـت کـه تا کنون جواب کلیه طرح هـا و پـروژه هـای تحقیقـاتی کـه در منـاطق مختلف ایران و بخصوص جیرفت، بم و کهنـوج در رابطـه بـه عارضـه انجام شده است با آنچه که آقای سرحدی گفتـه اسـت تطبیـق کـرده است .