تاثیر نقش مایه های رنگین در باورهای ایرانی- اسلامی در معماری دوره قاجاریه (نمونه موردی: مسجد نصیر الملک شیراز)

شهرهای تاریخی ایران با هویت ایرانی اسلامی خود پای در سنت گذشتگان داشته و همواره مورد پژوهش قرار دارند. استفاده از رنگ بخصوص در بناهای مهم شهر که نقشی مهم در زندگی مردم داشتند نشان دهنده پیوند عمیق میان دین و باورهای اجتماعی آن عصر بوده است. معماری مساجد دوران قاجار را باید نقطه عطفی در تاریخ طراحی مساجد این سرزمین محسوب کرد. در این دوران الگوی معهود، معمول و دیرین معماری مساجد در چهره ای نو ظاهر شد. هرچند سنت طراحی مساجد به صورت مسجد چهار ایوانی گنبددار محترم دانسته می شد. اما دخل و تصرف در طرح اجزاء و عناصر و فضاهای مسجد و نحو ترکیب آنها از یک سو و ادغام در سنت طراحی مساجد و مدارس در یک بنا از سوی دیگر، مساجدی را پدید آورد که در بیان معماری، تحرک فضایی و تنوع فضاها با مساجد قبل از خود تفاوت اساسی داشتند. از جمله مساجد مهم این دوره باید به مسجد نصیر الملک شیراز اشاره کرد. بکارگیری رنگ و کاشی کاری بخصوص با هدف برجسته و شاخص سازی بنا با هدف جلب توجه و دعوت مردم به حضور در مسجد نصیر الملک از جمله مواردی است که در این پژوهش مورد مداقه قرار گرفته است. رنگ در کاشیکاری این مسجد، علاوه بر ایجاد توازن و تعادل ، جلوه ای از مفاهیم معنوی را ایجاد کرده است که در دوران مختلف، تحت الشعاع تاثیرات خارجی است. لذا برای بررسی و تحلیل رنگ ها از مصداق مسجد نصیر الملک شیرازاستفاده شده است. روش گرد آوری اطلاعات بصورت کتابخانه ای بوده و همچنین روش تحقیق نیز از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد.

کلیدواژه ها:

رنگ ، تزیینات معماری ، مسجد نصیر الملک شیراز ، دوره قاجار ، کاشی کاری