پیامبری در جامه زندیقان (تاملی در خوانش های چندگانه از جنبش مانی در تاریخنگاری قرون نخستین)
محل انتشار: مجله تاریخ اسلام و ایران، دوره: 30، شماره: 47
سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 326
فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_HII-30-47_004
تاریخ نمایه سازی: 25 دی 1399
چکیده مقاله:
در بازنمایی و روایت مجدد نهضت دینی مانی در تاریخنگاری قرون نخستین، سه رویکرد عمده قابل شناسایی است که جز در برخی روایتهای معدود، این بازنمایی (دستکم در دو رویکرد) با مفهومی کانونی، یعنی مفهوم «زندیق» صورتبندی شده است. این سه رویکرد عبارت است از: نخست رویکرد گذار آگاهانه و مختصرگویی، مبتنی بر نگرشها و روایتهایی با محتوای ضد زندیقیگری، با نمایندگان برجستهای چون طبری، ابوحنیفه دینوری، مسکویه و ابناثیر؛ دوم رویکردی تاریخی- کلامیو مبتنی بر خوانشی بدعتگرایانه از جنبش مانیبا عالم-مورخان تاثیرگذاری چون ابوریحان بیرونی، مقدسی، ثعالبی، یعقوبی و خواجه نظامالملک طوسی؛ سوم رویکردی نسبتا توصیفی-تاریخی با میزان به نسبت کمتری از ارزشداوریها با مورخانی چون مسعودی و گردیزی. این سه رویکرد، در یک درهمتنیدگی عمیق با فضای گفتمانی این عصر، مجموعهای از گزارهها و روایتها را حول محور مسیله مانی میآفرینند که این شخصیت و جنبش دینی او، نقطه کانونی آنها به شمار میرود. مسیله این پژوهش تبیین چرایی و چگونگی بازنمایی جنبش دینی مانی در تاریخنگاری قرون نخستین است؛ با این فرضیه که وجوه مختلف این بازخوانی، محصول فضای سیاسی، کلامی و فرهنگی این دوره و همچنین انگارهها، روشها و بینشهای مورخان این دوره بوده است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
شهناز حجتی نجف ابادی
استادیار گروه تاریخ و ایرانشناسی، دانشگاه میبد، میبد، ایران
جعفر نوری
استادیار گروه تاریخ و ایرانشناسی، دانشگاه میبد، میبد، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :