بررسی تأثیر دمای آنیل میان بحرانی بر توزیع عناصر کربن و منگنز در یک فولاد دوفازی فریتی- مارتنزیتی

یکی از روش های متداول جهت تولید ریزساختار دوفازی فریتی مارتنزیتی، حرارت دادن فولاد در منطقه دوفازی α+γسپس کوئنچ در آب میباشد. حرارت دادن فولاد در منطقه دوفازی سبب توزیع عناصر بین فازهای فریت و آستنیت می گردد.در این پژوهش، ریزساختارهای دوفازی شامل کسرهای حجمی مختلفی از فازهای فریت و مارتنزیت در فولاد کم کربن و کم آلیاژ 16MnCr5 به روش آنیل میان بحرانی با حرارتدهی در دماهای مختلف 740، 760، 780، 800، 820 و 840˚C به مدت 1 ساعت و در نهایت کوئنچ در آب تولید گردید. اثر دمای آنیل میان بحرانی بر کسر حجمی فازهای فریت و مارتنزیت و نیز توزیع عناصر کربن و منگنز بین این فازها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد با افزایش دمای آنیل میان بحرانی از 740 به 840˚C ، کسر حجمی مارتنزیت از 23 به 87 % افزایش می یابد. همچنین با افزایش دمای آنیل، غلظت عناصر کربن و منگنز در هر دو فاز فریت و مارتنزیت کاهش می یابد. از سویی ضریب توزیع منگنز و کربن با افزایش دمای آنیل کاهش یافت.این تغییرات ناشی از تغییرات کسر حجمی فازهای فریت و مارتنزیت با دما و نیز نحوه توزیع عناصر بین این فازها می باشد.بررسی گرادیان غلظت عناصر کربن و منگنز در فازهای فریت و مارتنزیت نشان داد که بیشترین تغییرات غلظت این عناصر درنواحی فصل مشترک فریت/ مارتنزیت می باشد که نشانگر توزیع این عناصر از فریت به آستنیت در طی آنیل میان بحرانی است.

کلیدواژه ها:

فولاد دوفازی فریتی- مارتنزیتی ، دمای آنیل میان بحرانی ، توزیع ، کربن ، منگنز