شواهدی بر غرق شدن پلاتفرم کربناته فارس در ژوراسیک، جنوب ایران

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 241

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_PSJBA-8-15_005

تاریخ نمایه سازی: 19 آذر 1399

چکیده مقاله:

مطالعه چیدمان رخساره‌ها و محیط رسوب‌گذاری توالی‌های ژوراسیک منطقۀ فارس، گویای تحولات مهمی در تاریخچۀ تکامل این قسمت از حوضه­ی رسوبی زاگرس از جمله خروج از آب تا غرق‌شدن پلاتفرم کربناته در آن دوره است. به‌منظور بررسی جنبه‌های مختلف این رویدادهای زمین‌شناسی، دو بُرش از نهشته‌سنگ‌های ژوراسیک در کوه گدون و میدان نفتی کوه‌سیاه از نظر رسوب‌شناسی، چینه‌نگاری و چاه‌نگاری مطالعه شدند. یافته‌های این تحقیق نشان داد که توالی رسوبی ژوراسیک زیرین منطقۀ فارس عمدتاً شامل سنگ‌های کربناته و شیل‌هایی است که در بخش داخلی یک رمپ هموکلینال نهشته‌ شده‌ است. این توالی به یک افق خاک آهکی (کالکریت) منتهی می‌شود که همزمان با ناپیوستگی آلنین و خروج پلاتفرم از آب تشکیل ‌شده ‌است. پیشروی دریا و برقراری دوباره پلاتفرم در اوایل ژوراسیک میانی منجر به پوشانده‌ شدن سطح ناپیوستگی با کربنات‌های پیراکشندی، شیل‌های دریایی عمیق و سنگ­آهک‌های پلاژیک است. پوشانده ‌شدن بدون واسطه نهشته‌های پلاتفرمی با رخساره‌های دریایی عمیق باژوسین، نشانه افزایش ناگهانی فضای رسوب‌گذاری و غرق‌شدن سکوی کربناته فارس است. چنین شرایطی، نتیجه عمیق‌شدن سریع حوضه ناشی از فرونشینی تکتونیکی همزمان با بالابودن سطح جهانی آب دریاها در باژوسین است. در این زمان، تغییر محیطی بارزی در حوضه زاگرس روی داد که طی آن پلاتفرم وسیع و پیوسته (اپیریک) ژوراسیک پیشین از هم تفکیک و سامانه رسوبی تازه‌ای ایجاد شد. این سامانه متشکل از دریاهای عمیق و پلاتفرم‌های کربناته در بین آن­ها بود و توسعه بیش­تر دریاهای باز را نشان می‌دهد. تشابه محیط­رسوبی نهشته‌های باژوسین در فارس و حوضه گوتنیا (لرستان و شمال عراق) نشانه گسترش دریاهای عمیق در بیش­تر مناطق زاگرس است. با این اوصاف، غرق‌شدن پلاتفرم کربناته ژوراسیک یک رویداد فراگیر و نقطه عطف در تاریخ رسوب‌گذاری و تکامل ساختاری زاگرس است که رژیم رسوبی پس از آن کاملاً متفاوت شده‌ است.

نویسندگان

علی حسین جلیلیان

استادیار گروه زمین شناسی دانشگاه پیام نور، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آقانباتی، ع (1383) زمین‌شناسی ایران، انتشارات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات ...
  • ارزانی، ن. و ندیمی، ع. ر (1385) زمین‌شناسی زیرسطحی، انتشارات ...
  • بختیاری، س (1391) اطلس راه‌های ایران، مؤسسۀ جغرافیایی و کارتوگرافی ...
  • پروانه‌نژاد شیرازی، م.، بهرامی، م.، موسوی، ب. و حبیب‌نژاد، ع ...
  • رویداد تکتونیکی سیمرین میانی ژوراسیک میانی در زاگرس، جنوب باختر ایران [مقاله کنفرانسی]
  • جلیلیان، ع. ح (1393) رخساره‌ها، محیط رسوبی و چینه‌نگاری سکانسی ...
  • جلیلیان، ع. ح (1396الف) رخساره‌ها، محیط­رسوبی و چینه‌نگاری سکانسی سازند ...
  • جلیلیان، ع. ح (1396ب) محیط‌های رسوبی پیشرفته. انتشارات دانشگاه پیام­نور، ...
  • صابری، م. ح.، جلیلیان، ی. و ربانی، ا. ر (1398) ...
  • لاسمی، ی (1379) رخساره‌ها، محیط‌های رسوبی و چینه‌نگاری سکانسی نهشته‌سنگ‌های ...
  • مطیعی، ه (1372) چینه‌شناسی زاگرس، انتشارات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات ...
  • Abdula, R. A., Balaky, S. M., Nourmohamadi, M. S. and ...
  • Aberhan, M (2001) Bivalve palaeobiogeography and the Hispanic Corridor: time ...
  • Agard, P., Omrani, J., Jolivet, L., Whitechuch, H., Vrielyck, B., ...
  • Alavi, M (2004) Regional stratigraphy of the Zagros fold-thrust belt ...
  • Alavi, M (2007) Structures of the Zagros fold-thrust belt in ...
  • Aldega, L., Bigi, S., Carminati, E., Trippetta, F., Corrado, S. ...
  • Alsharhan, A. S. and Nairn, A. E. M (2003) Sedimentary ...
  • Aqrawi, A. A. M., Goff, J. C., Horbury, A. D. ...
  • Babaie, H. A., Babaei, A., Ghazi, A. M. and Arvin, ...
  • Berberian, M (1995) Master "blind" thrust faults hidden under the ...
  • Berberian, M. and King, C. G. P (1981) Towards a ...
  • Bigi, S., Carminatia, E., Aldega, L., Trippetta, F. and Kavoosi, ...
  • Bordenave, M. L. and Hegre, J. A (2010) Current distribution ...
  • Bosence, D (2005) A genetic classification of carbonate platforms based ...
  • Brandano, M., Corda, L., Tomassetti, L. and Tagliavento, M (2016) ...
  • Budd, D. A., Saller, A. H. and Harris, P. M ...
  • Catuneanu, O (2006) Principles of sequence stratigraphy. Elsevier, 380 p. ...
  • Colman-Sadd, S. P (1978) Fold Development in Zagros Simply Folded ...
  • Davis, R. A (2012) Tidal signatures and their preservation potential ...
  • Debeljak, I. and Buser, S (1997) Lithiotid bivalves in Slovenia ...
  • Davies, R. J., O'Donnell, D., Bentham, P. N, Gibson, J. ...
  • Demicco, A. V. and Hardie, L. A (1994) Sedimentary structures ...
  • Dunham, R. J (1962) Classification of carbonate rocks according to ...
  • Eberli, G. P., Anselmetti, F. S., Isern, A. R. and ...
  • Einsele, G (2000) Sedimentary Basins Evolution, Facies, and Sediment Budget. ...
  • Erlich, R. N., Barrett, S. F. and Bai Ju, G ...
  • Fakhari, M. D., Axen, G. J., Horton, B. K., Hassanzadeh, ...
  • Fletcher, B. J., Brentnall, S. J., Anderson, C. W., Berner, ...
  • Flugel, E (2010) Microfacies of carbonate rocks. 2nd Edition, Springer, ...
  • Franceschi, M., Corso, J. D., Posenato, R., Roghi, G., Masetti, ...
  • Fraser, N. M (2001) Global Development of Early Jurassic Reefs: ...
  • Fraser, N. M., Bottjer, D. J and Fischer, A. G ...
  • Ghazban, F (2007) Petroleum geology of the Persian Gulf. Tehran ...
  • Godet, A (2013) Drowning unconformities: Palaeoenvironmental significance and involvement of ...
  • Golonka, J (2004) Plate tectonic evolution of the Southern Margin ...
  • Golonka, J. and Kiessling, W (2002) Phanerozoic Time Scale and ...
  • Hakimi, M. H., Najaf, A. A., Abdula, R. A. and ...
  • Hallam, A. and Wignall, P. B (1999) Mass extinctions and ...
  • Hallock, P. and Schlager, W (1986) Nutrient excess and the ...
  • Haq, B. U. and Al-Qahtani, A. M (2005) Phanerozoic cycles ...
  • Harries, P. J., Kauffman, E. G. and Hansen, T (1996) ...
  • Hessami, K., Koyi, H. A., Talbot, C. J., Tabasi, H. ...
  • Husseini, M. I (1988) The Arabian Infracambrian extensional system. Tectonophysics, ...
  • Husseini, M. I (2000) Origin of the Arabian Plate structures: ...
  • Insalaco, E., Skelton, P. W. and Palmer, T. J (Eds) ...
  • Jahani, S., Callot, J. P., Letouzey, J., Frizon de Lamotte, ...
  • James, G. A. and Wynd, J. G (1965) Stratigraphic nomenclature ...
  • Kent, P. E (1979) The Emergent Hormuz Salt Plugs of ...
  • Konert, G., Afifi, A. M., Al-Hajri, S. A., Droste, H. ...
  • Koop, W. J. and Stoneley, R (1982) Subsidence history of ...
  • Krobicki, M. and Golonka, J (2009) Palaeobiogeography of Early Jurassic ...
  • Kvale, E. P (2012) Tidal Constituents of Modern and Ancient ...
  • Lasemi, Y., Jahani, D., Amin-Rasouli, H. and Lasemi, Z (2012) ...
  • Lasemi, Y. and Jalilian, A. H (2010) The Middle Jurassic ...
  • Lee, C. W (1983) Bivalve mounds and reefs of the ...
  • Leinfelder, R. R., Schmid, D. U., Nose, M. and Werner, ...
  • Marino, M. and Santantonio, M (2010) Understanding geological record of ...
  • Motamedi, H., Sherkati, S. and Sepehr, M (2012) Structural style ...
  • Murris, R. J (1980) Middle East: Stratigraphic evolution and oil ...
  • Mutti, M. and Hallock, P (2003) Carbonate systems along nutrient ...
  • Nasir, S., Al-Saad, H., Alsayigh, A. and Weidlich, O (2008) ...
  • Palfy, J., Smith, L. P. and Mortensen, J. K (2002) ...
  • Piryaei, A., Reijmer, J. J. G., Van Buchem, F. S. ...
  • Pirouz, M., Simpson, G., Bahroudi, A. and Azhdari, A (2011) ...
  • Pratt, B. R., James, N. P. and Cowan, C. A ...
  • Reading, H. G (Ed) (1996) Sedimentary Environments: Processes, Facies and ...
  • Rettallack, G. J (2001) Soils of the past, An introduction ...
  • Riding, R (2002) Structure and composition of organic reefs and ...
  • Sattler, U., Immenhauser, A., Schlager, W. and Zampetti, V (2009) ...
  • Schlager, W (1981) The paradox of drowned reefs and carbonate ...
  • Schlager, W (1989) Drowning unconformities on carbonate platforms. Society of ...
  • Schlager, W (1999) Scaling of sedimentation rates and drowning of ...
  • Schlager, W (2003) Benthic carbonate factories of the Phanerozoic. International ...
  • Schlager, W. and Camber, O (1986) Submarine slope angles, drowning ...
  • Scholle, P. A., Bebout, D. G. and Moore, C. H ...
  • Sepehr, M. and Cosgrove, J. W (2004) Structural framework of ...
  • Sepehr, M. and Cosgrove, J. W (2005) Role of the ...
  • Setudehnia, A (1978) The Mesozoic sequence in southwest Iran and ...
  • Seyed-Emami, K (2003) Triassic in Iran. Fcies, 48: 91-106. ...
  • Sharland, P. R., Archer, R., Casey, D. M., Davies, R. ...
  • Sherkati, S., Molinaro, M., Frizon de Lamotte, D. and Letouzey, ...
  • Shinn, E. A (1983) Tidal Flat Environment. In: Scholle, P. ...
  • Snidero, M., Muñoza, J. A., Carrera, N., Butillé, M., Mencos, ...
  • Stampfli, G. M. and Borel, G. D (2002) A plate ...
  • Szabo, F. and Kheradpir, A (1978) Permian and Triassic stratigraphy, ...
  • Tessier, B. and Reynaud, J. Y (Eds) (2016). Contributions to ...
  • Tucker, M. E., Wilson, J. L., Crevello, P. D., Sarg, ...
  • Walker, R. G. and James, N. P (Eds) (1992) Facies ...
  • Webster, J. M., Wallace, L., Silver, E., Applegate, B., Potts, ...
  • Wynd, J. G (1965) Biofacies of the Iranian oil consortium ...
  • Wilson, M. E (2000) Tectonic and volcanic influences on the ...
  • Yang, C. S. and Nio, S. D (1993) Application of ...
  • Zand-Moghadam, H., Moussavi-Harami, R., Mahboubi, A. and Bavi, H (2013) ...
  • Ziegler, M. A (2001) Late Permian to Holocene paleofacies evolution ...
  • نمایش کامل مراجع