نقش دانش بومی در پایداری منابع آب در جنوب خراسان رضوی مطالعه موردی شهرستان بجستان
محل انتشار: دوفصلنامه دانش بومی ایران، دوره: 5، شماره: 10
سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 360
فایل این مقاله در 52 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_QJIK-5-10_006
تاریخ نمایه سازی: 19 آذر 1399
چکیده مقاله:
مدل های توسعه روستایی کشور، اکثرا نسخه های وارداتی ازرویکردهایست که نسبت به «دانش بومی » جوامع روستایی بی توجه بوده اند. دانش بومی مجموعه ای ازمهارت ها وتکنیک هایی است که طی قرن هاتکوین یافته، دانشی که تمام شاخصه ها والزامات توسعه ی پایدار، رادرخود دارد. یکی ازمهمترین سازمان های روستایی، بخصوص درمناطق کم آب فلات مرکزی،"نظام آبیاری سنتی " است که بااستفاده از «دانش بومی» توانسته منابع آب راطی قرن ها، به خوبی مدیریت کند. سوال اصلی این است که آیا دانش بومی، می تواند به عنوان الگویی پایدار، درشرایط بحران آب، مورداستفاده قرارگیرد؟ این تحقیق با روش توصیفی-تحلیلی، دانش بومی آبیاری سنتی شهرستان بجستان رابررسی کرده است. شیوه جمع آوری داده ها، میدانی و کتابخانه ای، وروستاهای بالای۱۰۰خانوار شهرستان، از نظر پایداری منابع آب مطالعه شده است. نتایج تحقیق نشان داد، بکارگیری دانش بومی، در مدیریت منابع آب، توانسته مشکلات ناشی از تغییرات فصلی دما وبارش، وتاثیرات کمبودذاتی منابع آب درناحیه پژوهش، را به حداقل ممکن کاهش دهد. این رویکرد ضمن پایداری منابع آب، مشارکت روستاییان را درنظام آبیاری سنتی به همراه داشته وشبکه ای درهم تنیده ازعوامل انسانی(شورای کشاورزی، مُولِّفان، کَیّالان، جُویبانان، مُقنّیان وموتوربان ها) وسازمان سنتی آبیاری(تغییرات مدارهای آبیاری در طول سال، تغییرات مکانی و زمانی تفکیک و ترکیب قنات های سه گانه) را بوجودآورده است. تحقیق نشان می دهد، «دانش بومی» حلقه گمشده توسعه پایدار روستاست که اگر با «دانش نوین» بکارگرفته شود، ضمن توانمندسازی جوامع روستایی، زمینه مشارکت وشراکت آنهارادرفرایند توسعه فراهم می کند
کلیدواژه ها:
نویسندگان
حسین کفاش
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، ایران
مصطفی طالشی
استاد گروه علوم جغرافیایی دانشگاه پیام نور ,ایران
حسین رحیمی
استادیار گروه علوم جغرافیایی ،دانشگاه پیام نور،ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :