اقسام و توابع مسمط در شعر فارسی

مسمط که مبتکر آن را منوچهری دامغانی دانسته­اند، در طول تاریخ شعر فارسی دچار تغییراتی شده و انواعی گوناگون از آن پدید آمده است. همچنین میان این قالب و برخی قالب­های دیگر مانند ترجیع­بند و ترکیب­بند، ویژگی­های مشترک وجود دارد که سبب می­شود بتوانیم آن­ها را جزو توابع مسمط قلمداد کنیم. مقالۀ پیش رو که براساس روش توصیفی ـ­­مطالعه و پژوهش­ـ­ نگاشته شده است، ضمن تعریف دقیق قالب مسمط و بررسی تاریخچۀ آن، به این نتیجه می­انجامد که این قالب، برخلاف دیگر قالب­های شعر فارسی، دارای تعدد و تنوع شکلی است و هفت شکل اصلی و دست­کم سیزده شکل فرعی از آن وجود دارد. ایجاد این شکل­های اصلی و فرعی درنتیجۀ تغییر تعداد مصاریع در هر بند و یا به­سبب ترکیب یکی از اقسام مسمط با یک یا دو قالب دیگر است. مسمط از قالب­های مورداقبال شاعران ایران، به­ویژه در دورۀ مشروطه است.

کلیدواژه ها:

ترکیب بند ، ترحیع بند ، مسمط ، شعرفارسی