تبیین مؤلفه های روش تحقیق پدیده شناسی و کاربرد آن در پژوهش های معماری و شهرسازی

پرسش از چندی و چونی فضا و معانی ضمنی نهفته در آن، همواره میتواند در رأس پژوهش های معماری و شهرسازی مطرح گردد. در این میان، آنچه محل مکث، تأمل و پرسش است «رویکرد به پژوهش» با هدف شناخت پدیدۀ فضای مصنوع و نیز «ابزار پژوهش» است کهوجه تمایز میان پژوهش هایی از این دست نیز به شمار می آید. دشواری پژوهش در این زمینه از آن جهت است که انتخاب رویکرد و ابزارپژوهش در این زمینه، مستلزم فهم گسترۀ دانشی است که پژوهندگان و اندیشمندان سایر علوم شناختی، نه معماران، بدان پرداخته وزمینه های فراوانی در فهم جهان طبیعی و مصنوع فراهم آوردهاند. بنابراین با فرض اینکه پدیده شناسی به مثابه روش و مجموعه ابزاریمطرح می شود که برای حصول شناخت به نحو انضمامی از هست بودن است، پاسخ به چیستی، جایگاه و کاربرد آن به مثابه طرح تحقیق درپژوهش های معماری و شهرسازی اهمیت می یابد و می توان پرسید طرح تحقیق پدیده شناسی چیست و چه جایگاهی در پژوهش های حوزۀمعماری و شهرسازی دارد؟ روش های گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها و نیل به معنا در این روش چگونه انجام می پذیرد؟ رویکردهایمختلف به آن چیست و هر پژوهش پدیدارشناختی چه مراحلی دارد؟ نتایج بحث نشان میدهد که تحقیق به روش پدیده شناسی بدونهرگونه قضاوت و ارزش گذاری از جانب محقق انجام می پذیرد. از آنجا که هر چه که ظاهر می شود و قابل رؤیت است، پدیده است، می توانگفت که در عمل قلمرو پدیده شناسی نامحدود است. به طور کلی اساس روش پدیده شناسی، شک دکارتی است و بر همین مبنا شناختحقیقت را هدف اصلی خود قرار داده، اما در این میان برخی از مفاهیم را بعضاً به صورت التقاطی در نظر گرفته و به همین دلیل شناخت رابا تعمق همراه نموده است. در موارد متعددی دو مفهوم فهم و علم توسط اصحاب مکتب پدیده شناسی به یک معنا در نظر گرفته شده وذات متفاوت آن دور از نظر دور نگه داشته است، حال آنکه علم اگرچه می تواند از عوارض فهم باشد، اما الزاماً نمیتوان فهم را نتیجۀ علمدانست؛ همین التقاط معنایی پدیده شناسی را گاهی از روش هرمونتیک دور و هدف و روش آن را دچار ابهام نموده است، با این وجودپدیده شناسی همچنان به عنوان روش صحیح شناخت حقیقت هم به لحاظ فلسفی و هم به لحاظ علمی مطرح است و توسط بزرگان علم وفلسفه مورد استفاده قرار می گیرد.

کلیدواژه ها:

تحقیق در معماری ، پدیده شناسی معماری ، روش تحقیق ، معماری و پدیدارشناسی ، تجربه زیسته