تحلیل ساختار شهر بغداد در عصر عباسیان

شهر بغداد به‌عنوان شهر جدید و پایتخت عباسیان توسط منصور دوانیقی، دومین خلیفه عباسی ساخته شد. بغداد به‌عنوان پایتخت سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و علمی ‌ایفای نقش کرده و یکی از مهم‌ترین شهرهای برگرفته از آرمان‌های قدرت پادشاهان به‌عنوان الگوی شهرسازی ‌است. لذا بررسی شهرسازی بغداد و تاثیر ‌اندیشه‌های فکری آن دوران و تحلیل ساختار و عملکرد شهری آن اهمیت می یاید. علی‌رغم کمبود کارهای باستان‌شناسی، پژوهش‌های مکتوبی در زمینه تاریخ بغداد انجام شده‌است. هدف پژوهش حاضر تحلیل ساختار و عملکرد بغداد متاثر از جهان‌بینی حاکم و تحلیل کالبدی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی شهر ‌می‌باشد. لذا با استفاده از روش پژوهش توصیفی-تاریخی،  ساختار شهر بغداد در ابعاد مختلف تحلیل می‌شود. نتیجه پژوهش نشان‌دهنده طراحی شهر مدور بغداد متاثر از جهان‌بینی حاکم بر ساختار کلان و جزئیات عملکردی و هم‌چنین تجلی مفهوم شهر-قدرت (مرکزیت عالم و امپراطوری جهان)، شهر-دولت (پایتخت حکومت)، شهر-بازار (گسترش راه‌های بازرگانی) و شهر-مردم (نهضت‌های فرهنگی و اهمیت اقشار اجتماعی) می‌باشد.

کلیدواژه ها:

شهر اسلامی ، بغداد ، عباسیان ، شهرسازی ، شهر-قدرت