تحلیل آیکونوگرافی نقش‌مایۀ تمبر شیروخورشید دورۀ‌ قاجار (موجود در موزۀ ملک)

این مقاله به تحلیل نقش مایه ی تمبر شیر و خورشید دوره ی قاجار میپردازد؛ مطالعه‌ی نقوش در ادوار مختلف، از دیرباز در پژوهش‌های هنری مورد توجه محققان و پژوهشگران بوده است. نقوش آثار باستانی و تاریخی همچون اسناد تصویری به شمار می‌روند که مطالعه­ی آن‌ها می‌تواند در ارائه‌ی اطلاعات مربوط به زمانه‌ی پیدایی اثر موردتوجه قرار گیرد. ازاین‌رو نقوش و تصاویر تمبرها نیز می‌تواند در قالب یک اثر، بازتاب‌دهنده‌ی ویژگی‌های فرهنگی، هنری، اجتماعی و... زمانه‌ی مربوط به پیدایی آن باشد. مساله تحقیق با تمرکز بر رابطه ی این نقوش در دوران قاجار با تحلیل آیکونوگرافی طرح گردید. بر این اساس پژوهشگر بر آن است که بیانگر پیدایش تمبرها از بدو به دلیل در اختیار بودن نظام‌های حاکم عمدتاً منقوش به تصاویر حکام، نقوش ملی و گاه دربردارنده‌ی چهره‌ها و اشخاص مهم دوران خود بوده‌اند؛ در این راستا برای تبیین مفاهیم نهفته در پس نقش و نگاره‌ی تمبرها به‌منظور دست‌یابی به ارزش‌ها و مفاهیم بنیادین فرهنگی و اجتماعی دوره‌ی مربوطه پژوهش حاضر با تکیه ‌بر روش آیکونوگرافی طی سه مرحله‌ی توصیف، تحلیل و تفسیر به درک معنایی نقش نمادین تمبرهای مربوطه در دوره قاجار می‌پردازد. نتایج نشان از آن دارد که نقوش خورشید و شیر ریشه در اساطیر و باورهای مردمان ایران باستان دارد؛ که به سبب اهمیت و ارزش آن در طول تاریخ تطور یافته و به‌عنوان نماد ملی بر روی درفش، سکه‌ها، مدال‌ها، تمبرها و... تصویر شده است.

کلیدواژه ها:

تمبر ، آیکونوگرافی ، آیکونولوژی ، نقش‌مایه شیروخورشید ، قاجار