مفهوم‌شناسی اوصاف وعده‌های الهی در قرآن

نُه صفت «حَسَن»، «حقّ»، «غیر مکذوب»، «مسئول»، «تخلف ناپذیر»، «مفعول»، «صادق»، «واقع» و «آتٍ»، در آیات متعددی از قرآن کریم، با وعدهای الهی همراه شده‌اند. هرچند که همۀ این صفات به گونه‌ای قطعی بودن تحقق وعده‌های الهی را می‌رسانند، اما علاوه بر این، معنایی مخصوص به خود نیز دارند که آن‌ها را از یکدیگر متمایز می‌سازد. این جستار کوشیده با بررسی سیاق آیات و نیز مراجعه به برخی تفاسیر متقدم و متاخر، وجه تمایز صفات به کار رفته در این آیات و تأثیر بافت آیات در گزینش هر یک از آن‌ها را به نظاره بنشیند و در نهایت به این نتیجه رسیده که وعده‌های الهی، با توجه به سیاق و بافت آیه، و مخاطبی که آیه برای دریافت آن وعده یا وعید مطرح کرده، با صفتی که نشان‌دهندۀ آن بافت و متناسب با ویژگی‌های آن مخاطب خاص است، همنشین شده‌اند. در این میان، اوصاف ناظر به تحقق قیامت و پاداش و عقاب آن، بیشترین تکرار را در آیات قرآن دارند.

کلیدواژه ها:

وعده‌های الهی ، حق ، صادق ، تناسب سیاق و صفات ، تخلف ناپذیر ، وعده‌ و وعید ، معاد