بازنمود فرهنگ های غیرایرانی بر طرح و نقش فرش دستباف قاجاریه

در زمان حکومت قاجاریان ( 1343 - 1210 ه.ق)، به دلیل مواجهه جهان ایرانی با جهان غرب و متاثر از تحولات غرب، دگرگونی های بسیاری در حیات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران شکل می گیرد. فرهنگ، هنر و در نهایت فرش دستباف ایران نیز از این روند تاثیر می پذیرند و فرشی با مختصات و مولفه های خاص قاجاریه در تاریخ فرش ایران ظهور می یابد. مقاله حاضر با هدف شناخت طرح و نقش فرش دوره قاجار و عوامل موثر بر نقش پردازی و در پاسخگویی به این سوال انجام شده است که؛ رویایی با جهان غرب و فرهنگ های غیرایرانی چه تاثیراتی برطرح و نقش فرش قاجار نهادهاست؟ بر این اساس از ابزار اسنادی- کتابخانه ای برای گردآوری و از روش تحلیلی-توصیفی استفاده شده است و جامعه آماری منتخب این مقاله، طرح هایی از فرش دوره قاجاریه هستند که از رویدادهای این دوره متاثر شده اند. از آغاز حکومت آقامحمدخان تا آغاز حکومت ناصرالدین شاه، از وضعیت فرش ایران اطلاع روشنی در دست نیست و حتی در مهم ترین سفرنامه های خارجی و داخلی این برهه از تاریخ، اشاره چندانی به آن نشده است. بیشترین تحولات از زمان سلطنت ناصرالدین شاه آغاز می گردد و تا پایان سلسله قاجار تدوام می یابد. شرایط اقتصادی دولت، توجه غربیان به فرش ایران و آغاز فعالیت شرکت های خارجی در تولید و صادرات فرش، ورود صنایع جدید چون عکاسی، چاپ و محصولات غربی به ایران، تاسیس مدارس نوین، نقش مولفه های قدرت در سفارش و تولید فرش، جریانات سیاسی چون نهضت مشروطه و استفاده از تقویم ترکی- مغولی در بازنمود مولفه ها و عناصر فرهنگی غیر ایرانی بر طرح و نقش فرش دستباف قاجار موثر واقع می شوند

کلیدواژه ها:

قاجاریان ، فرهنگ های غیرایرانی ، رویدادها و تحولات ، فرش قاجار ، طرح و نقش فرش قاجار