بررسی سنت تدفین پادشاهان ایران براساس متون ادبی و پارچه های تدفینی قرون اولیه هجری

در حفاری سال 1300 هجری 1925 م پارچه های نفیسی از یک گور سلطنتی آل بویه بدست آمد. این گور سلطنتی که حاوی بیست الی سی قبر خانوادگی بود در منطقه کوه بی بی شهربانو و نقاره خانه قرارداشت. پارچه های بدست آمده این منطقه مزین به نقوش انسانی، حیوانی و گیاهی و همچنین در بعضی حاوی کتیبه کوفی است. این پارچه ها به منظور پارچه ی تدفین و یا به عنوان روکش قبور استفاده شده اند. در بعضی از پارچه ها نقوشی وجود دارد که بر اساس شواهد در متون و آثار در دوره های قبلی، مربوط به افراد خاص و خوش منصب بوده است. با توجه به خوانش متون و دیگر آثار و تطبیق با آثار مکتوب مشخص شد پارچه های ابریشمی کتیبه دار و منقوش سلطنتی این کاوش، مربوط به افراد طبقه ای خاص بودهاست. هدف از این بررسی مقایسه پارچه های بدست آمده از تدفین پادشاهان آل بویه با متونی است که به آیین خاکسپاری پادشاهان در قرون اولیه تا آل بویه پرداخته شده است. روش تحقیق تطبیقی و تحلیلی بوده و جمع آوری اطلاعات موزه ای و کتابخانه ای بوده است. عناصر تزئینی در پارچه های بدست آمده از آل بویه دارای الگوهای تثبیت شده برای شناسایی پادشاهان و افراد صاحب منسب هستند. تطبیق متون درباره سنت خاکسپاری پادشاهان مخصوصاً در شاهنامه با پارچه های بدست آمده از گور آل بویه دارای وجوه مشابه است. در آثار هنری دوره ساسانی الگوهای خاص برای شناسایی پادشاهان وجود داشته که این الگوها وارد دوره های بعد شد. با توجه به تشابه متون سنت تدفین پادشاهان و آثار بدست آمده از خاکسپاری پادشاهان، می توان به درک بهتری از سنت خاکسپاری و مراسم آیینی تدفین در اوایل دوره اسلامی بخصوص آل بویه رسید

کلیدواژه ها:

پارچه های آل بویه ، تدفین پادشاهان ، گور سلطنتی ، آیین به خاکسپاری