ساز و کار ارایه محصولات بیمه خرد

خلاصه مدیریتی در این طرح تلاش شده است که علاوه بر ارایه تعاریف و کلیاتی درباره محصولات بیمه خرد، موضوعاتی چون مقررات و نظارت بر بیمه های خرد، مدل های کسب وکار برای ارایه این نوع از بیمه ها و نیز محصولات رایج بیمه خرد در کشورهای مختلف، به تفصیل مورد بررسی قرار بگیرند. طبق یافته های تحقیق، گرچه در کشورهای مختلف رویکردهای متفاوتی در رابطه با نظارت بر بیمه های خرد وجود دارند، اما توصیه ها و تجربه های موجود در این زمینه، بیشتر بر مبنای نظارت مبتنی بر ریسک هستند. هم چنین در زمینه روش ارایه، مدل مشارکتی یا بیمه گر- واسطه بیش از سایر مدل ها مورد توجه بوده است. 1- تعاریف و کلیات بیمه خرد الف) تعریف بیمه خرد: بیمه خرد، محصول بیمه ای خاص اقشار کم درآمد و آسیب پذیر است که مانند بیمه های متعارف از این افراد و اموال و کسب وکارشان در برابر برخی ریسک ها محافظت به عمل می آورد. بهترین و جامع ترین تعریفی که از بیمه های خرد ارایه شده است، مربوط به سازمان جهانی کار است که آن را سازوکاری برای حمایت از افراد فقیر در برابر ریسک (حادثه، بیماری، مرگ در خانواده، فجایع طبیعی و ...) در ازای پرداخت حق بیمه که متناسب با نیازها، درآمد و سطح ریسک این افراد است، می داند. بیمه های خرد تفاوت هایی با بیمه های متعارف دارند که مهم ترین این تفاوت ها در ویژگی های محصول، نحوه پرداخت حق بیمه، سیستم توزیع، مشخصات بازار هدف و مدیریت خسارات می باشد. ویژگی های خاص این محصولات بیمه ای شامل طراحی ساده آن، طرح های پرداخت منعطف (به دلیل جریان های درآمدی نامنظم یا فصلی مشتریان) و لزوم پردازش شفاف خسارات (به دلیل عدم آگاهی یا کم بودن سواد مالی و بیمه ای بازار مشتریان) می باشد. ب) مشتریان و کانال های توزیع: مشتریان بالقوه بیمه خرد عمدتا شامل کارگران بخش غیررسمی کار (که فاقد پوشش تامین اجتماعی هستند) و زنان و کودکان بی سرپرست یا بدسرپرست هستند. هم چنین مددجویان نهادهای حمایتی و خیریه ها نیز می توانند تحت پوشش بیمه های خرد قرار بگیرند. برای ارایه بیمه های خرد، انتخاب کانال توزیع مناسب اهمیت زیادی دارد. بیمه های خرد برای این که برای افراد کم درآمد قابل استطاعت شوند، باید کاهش هزینه را سرلوحه کار خود قرار دهند. توزیع این نوع بیمه از طریق کانال هایی مانند نمایندگی یا کارگزاری ها که در صنعت بیمه بازرگانی عرف هستند، مستلزم صرف هزینه های فراوان است و بنابراین راهکاری که برای این مسیله اندیشیده شده، استفاده از کانال های توزیع غیرمتعارف می باشد. کانال های بهینه توزیع موجب دسترسی به بازاری بزرگ، پایین نگه داشته شدن هزینه توزیع و ایجاد یکپارچگی می شود. مهم ترین کانال هایی که در حال حاضر برای توزیع بیمه خرد در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرند، شامل موسسات مالی (به ویژه موسسات مالی ارایه دهنده خدمات مالی خرد)، سازمان های جامعه محور، خرده فروشی ها، اپراتورهای تلفن همراه، کارفرمایان و فروش مستقیم می باشند. البته ارایه دهندگان خدمات مراقبت سلامت، دفاتر پست و شرکت های صنایع همگانی نیز از جمله کانال های توزیع مناسب بیمه خرد هستند. در توسعه بیمه های خرد، برخی نهادها و سازمان های بین المللی همکاری می کنند که از آن جمله می توان به سازمان بین المللی کار، بانک جهانی، شبکه بین المللی فرصت ها، شبکه بیمه خرد و صندوق بین المللی توسعه کشاورزی اشاره کرد. ج) نقش بیمه های خرد در نظام تامین اجتماعی: موضوعی که می تواند جالب توجه باشد، نقش بیمه های خرد در طرح های تامین اجتماعی است. برای ارتباطات بالقوه میان حمایت اجتماعی و بیمه خرد، پنج حالت ممکن وجود دارد: - جانشین: جانشینی برای بیمه اجتماعی در جاهایی که دولت ظرفیت یا تمایل سیاسی به بسط دادن بیمه های اجتماعی به افرادی که تحت پوشش بیمه های اجتماعی نیستند، ندارد. - گزینه جایگزین: در مواقعی که به علت تناسب با نیازها و توانایی های خاص گروه های کم درآمد، بیمه خرد جذاب تر از سایر برنامه های حمایت اجتماعی است. - پیوند: بیمه خرد وظایف عملیاتی کلیدی مانند ثبت نام، دریافت سهم حق بیمه، پرداخت مزایا و مدیریت خسارات را بر عهده می گیرد و بیمه اجتماعی به پذیره نویسی ریسک می پردازد. - مکمل: در جایی که بیمه اجتماعی در صورت وقوع ریسک، فقط بخشی از هزینه های متحمل شده را پوشش می دهد. - تکمیلی یا اضافی: به مزایای ارایه شده تحت پوشش بیمه اجتماعی، مزیتی اضافه می کند. 2- مدل های کسب وکار بیمه خرد دسته بندی مدل های کسب وکار برای بیمه های خرد، بر اساس نوع نهادهایی است که در ارایه این نوع بیمه مشارکت دارند که مهم ترین و رایج ترین آن ها شامل بیمه گران بازرگانی، تعاونی ها یا سازمان ها و انجمن های متقابل و سازمان های جامعه محور هستند. - مدل بیمه گران بازرگانی: در این روش، بیمه گران بازرگانی از طریق مدل مشارکتی (بیمه گر- واسطه) به ارایه بیمه خرد می پردازند و در این راه با موسسات مالی، فروشگا ه های خرده فروشی، سازمان های مردم نهاد، شبکه های تلفن همراه فروشگاه های خرده فروشی، دفاتر پست و کیوسک های کامپیوتر و اینترنت مشارکت می کنند. این بیمه گران کم وبیش بر محصولات بیمه عمر تمرکز دارند که دارای ریسک کمتری است، مدیریت آن آسان تر است و بنابراین به احتمال بیشتری به سودآوری می رسد. - مدل تعاونی: مدلی است که در آن ارایه دهنده و دریافت کننده خدمت یکی هستند. به همین دلیل برخی ریسک ها کاهش می یابند و کارایی هزینه ای زیادی ایجاد می شود. در این مدل، بیمه نامه معمولا منعکس کننده نیازها و ترجیحات اعضایی است که در تیم مدیریت و توسعه محصول نماینده دارند. این ویژگی به آن ها اجازه می دهد به سرعت به مقیاس زیاد دست یابند و از نظر مالی به ثبات برسند. - مدل سازمان های جامعه محور: در این مدل، سازمان های اجتماعی محلی، موسسات مالی خرد و سازمان های مردم نهاد یا تعاونی ها، مشترکا بیمه های خود را توسعه داده و توزیع می کنند. سازمان جامعه محو