نقش سیستم های سطوح آبگیر باران در تولید باغات دیم در اراضی شیبدار

بررسیهای انجام شده نشان میدهد که بخش عمدهای از سطح کشور در محدوده مناطق خشک و نیمه خشک قرار گرفته است. مقادیر ناچیز بارندگی در چنین مناطقی همراه با پراکنش نامناسب آن موجب گشته تا وقوع خشکسالیها و کمبود آب، مانع اصلی توسعه قلمداد شود . در این شرائط عدم برخورداری ساکنین آبخیزها از روشهای علمی و عملی در مدیریت بهینه و بهره برداری مناسب از ریزشهای جوی، از عوامل اصلی کاهش تولیدات گیاهی، تشدید فرسایش و هدر رفت آب حاصل از بارش میباشد. این تحقیق که حاصل اجرای چندین پروژه تحقیقاتی در استانهای کشور است. در پی ارائه راهکارهای مطمئن در توسعه باغات و مدیریت اراضی دیم در حوضههای آبخیز میباشد. تحقیقات همزمان بر روی دو پروژه ارزیابی شکل سامانه و بررسی روشهای موثر بر افزایش ذخیره رطوبتی خاک در مراوه تپه (زیرمجموعههای طرح ملی)، نتایج ارزشمندی را به همراه داشته است. مقایسه تیمارها از طریق آزمون میانگینها در پروژه ارزیابی شکل سامانهها، تاثیر شکل سامانه لوزی و هلالی را در سطح 99 درصد نشان میدهد. مقایسه دو پروژه یاد شده در منطقه مراوه تپه بیانگر ویژگی منحصر بفرد رفتار تیمارها در ذخیرهسازی رطوبت خاک بوده است. نتایج مقایسه میانگین تیمارها در هر دو پروژه، ضمن معنی داری در سطح 99 درصد، بطور همزمان نیز نتایج بسیار قابل توجهی داشته است. مقایسه تیمار برتر پروژه بهینه سازی سامانهها در برابر با تیمار برتر پروژه ارزیابی شکل سامانهها، راندمان چشمگیر ذخیره سازی رطوبت را در این تیمار نشان میدهد. نتایج تحقیق حاضر به عنوان راهکاری موثر در توسعه باغات دیم و استفاده بهینه از منابع آب و خاک قابل توصیه بوده و نقش مهمی در بهبود اقتصاد معیشتی آبخیزنشینان و مدیریت حوضه های آبخیز ایفا خواهد نمود.

کلیدواژه ها:

سیستم های استحصال آب باران ، بهبود رطوبت خاک ، بارش رواناب ، بهینه سازی ، باغات دیم ، گونه های مثمر