بررسی اثر منابع مختلف نیتروژن روی بیماری پوسیدگی ریشه لوبیا

لوبیا ‭(Phaseolus vulgaris L.) ‬با دارا بودن پروتیین و کربوهیدرات بالا نقش مهمی در رژیم غذایی داشته و از سطح زیر کشت وسیعی در استان مرکزی برخوردار است. بیماری پوسیدگی فوزاریومی ریشه با عامل ‭Fusarium solani f.sp. phaseoli ‬یکی از بیماری های مهم لوبیا در این استان می باشد. به دلیل خاک زاد بودن عامل بیماری،کنترل بیماری مشکل است. شدت بیماری پوسیدگی فوزاریومی ریشه لوبیا به مدیریت مصرف عناصر غذایی از جمله نیتروژن بستگی دارد. در این مطالعه تاثیر منابع مختلف نیتروژن بر شدت بیماری پوسیدگی فوزاریومی ریشه لوبیا مورد بررسی قرار گرفت. تیمارها شامل سوش های ریزوبیوم،‮‭116‬ ،‮‭134‬ ،‮‭156‬ اوره ، اوره با پوشش گوگردی، نیترات آمونیوم ،سولفات آمونیوم، بیوسوبتیل و شاهد (بدون مصرف نیتروژن) بود. طرح در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ایستگاه تحقیقات لوبیا خمین با آلودگی طبیعی به قارچ عامل بیماری روی ژنوتیپ ‮‭14088‬‭-G ‬انجام شد. نتایج آنالیز واریانس دو ساله نشان داد که اثر منابع مختلف نیتروژن بر شدت بیماری در مرحله گلدهی، جذب کل نیتروژن دانه و تعداد دانه در غلاف در سطح پنج درصد و وزن خشک اندام هوایی در مرحله برداشت، وزن صد دانه و تعداد غلاف در بوته در سطح یک درصد به اثر سال مربوط می شود.نتایج مقایسه میانگین دو ساله اثر تیمارهای مورد مطالعه بر شدت بیماری در هر دو مرحله گلدهی و برداشت نشان داد که بیشترین شدت بیماری در تیمار شاهد و حداقل در تیمار سوش ریزوبیوم ‮‭156‬ مشاهده شد. بین تیمارهای کود نیتروژن در هر دو مرحله نمونه برداری از لحاظ شدت بیماری تفاوت معنی داری دیده نشد.حداکثر وزن ماده خشک اندام های هوایی در مرحله برداشت از تیمار سوش باکتری ریزوبیوم ‮‭116‬ و حداقل از تیمار شاهد بدست آمد، اگر چه از نظر مقایسه میانگین تفاوت معنی داری نداشتند.نیترات آمونیوم در بین تیمارهای کودی از لحاظ وزن ماده خشک تولیدی در هر دو مرحله نمونه برداری برتر بود.حداکثر عملکرد دانه از تیمار کود نیترات آمونیوم با مقدار ‮‭3013‬ کیلوگرم در هکتار و حداقل از تیمار شاهد با ‮‭2490‬کیلوگرم در هکتار به دست آمد.کودهای نیترات آمونیوم و سولفات آمونیوم نسبت به سوش های ریزوبیوم عملکرد بالاتری تولید نمودند. اگر چه از لحاظ آماری تفاوت معنی دار نداشتند. حداکثر جذب کل نیتروژن از سوش ریزوبیوم ‮‭156‬ به دست آمد. لغات کلیدی: بیماری پوسیدگی ریشه، لوبیا، فوزاریوم، ریزوبیوم، نیتروژن