بررسی اثرات زمان برداشت زودهنگام (کال چینی) بر روی کیفیت میوه و فیزیولوژی درختان پسته و ارزیابی اقتصادی آن

به منظور بررسی اثرات زمان برداشت زودهنگام بر خواص کمی و کیفی میوه پسته، این پژوهش در ایستگاه تحقیقات پسته کرمان بر روی رقم اوحدی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. تیمارهای پروژه شامل 5 زمان برداشت (5 مرداد، ‮‭15‬ مرداد، ‮‭25‬ مرداد، 5 شهریور و ‮‭15‬ شهریور ماه) بود که بمدت چهار سال انجام شد. در هر زمان از هر تکرار یک درخت انتخاب و تعداد ‮‭30‬ عدد خوشه پسته از جهات مختلف درختان برداشت گردید. سپس فاکتورهای وزن تر صد عدد میوه، وزن تر و خشک صد عدد دانه و مغز، مقدار کلروفیل مغز، درصد تغییر رنگ پوست رویی، درصد سهولت پوست دهی، درصد ترک خوردگی نامنظم پوست رویی، در صد زودخندانی میوه، درصد پروتیین و مجموع مواد معدنی مغز میوه مورد ارزیابی قرار گرفت. در اوایل آبان ماه در هر تیمار شاخه هایی به طور تصادفی انتخاب و فاکتورهای درصد ریزش جوانه های گل سال آینده، میزان رشد رویشی و سطح برگ اندازه گیری گردید. نتایج با استفاده از نرم افزار‭SPSS ‬مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج بررسی وزن تر و خشک دانه و مغز محصول نشان داد که برداشت محصول در زمان پنجم (‮‭15‬ شهریور) باعث تولید حداکثر محصول می گردد. درصد تغییر رنگ پوست میوه، درصد شکاف پوست میوه و درصد نارسی میوه تحت تاثیر زمان برداشت قرار گرفتند ولی درصد زودخندانی در زمان های مختلف برداشت دارای اختلاف معنی داری نبود. حداکثر ترکیبات مغز میوه شامل غلظت عناصر فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیوم و نیتروژن و نیز میزان پروتیین و کلروفیل در اولین زمان برداشت (5 مرداد) حاصل گردید. از نظر فیزیولوژی، میزان رشد طولی شاخه، اندازه سطح برگ، در صد جوانه های رویشی و زایشی تحت تاثیر زمان برداشت قرار نگرفت ولی میزان ریزش جوانه های گل در اولین زمان برداشت (5 مرداد) حداقل و دارای اختلاف معنی داری با سایر زمان ها بود.هم چنین بررسی میزان عملکرد مغز و قیمت مغز پسته در زمان های مختلف نشان داد که از نظر اقتصادی برداشت محصول در زمان پنجم (‮‭15‬ شهریور) مقرون به صرفه میباشد. با نگاهی گذرا به مزایا و معایب برداشت زودهنگام محصول مشخص می گردد که این نوع برداشت از نظر شاخص های سلامتی و آلودگی محصول (ترک خوردگی پوست رویی و زودخندانی)، ارزش غذایی (پروتیین، نیتروژن و کلسیم)، رنگ مناسب مغز(میزان کلروفیل مغز)، قیمت محصول (ارزش هر کیلو) و ریزش جوانه گل (درصد کمتر) دارای ارجحیت می باشد. اما در مورد شاخص های میزان تولید (وزن مغز یکصد عدد دانه و تولید در هکتار) و شاخص رسیدگی (درصد نارسی میوه) در شرایط بدتری نسبت به برداشت در زمان مناسب می باشد. این توجیه در صورتی مصداق دارد که تمامی فاکتور های مورد بررسی دارای ارزش واحدی باشند. لیکن امروزه مهمترین و شاید تنها عاملی که برای تولید کننده مطرح می باشد بحث در آمد بیشتر در واحد سطح می باشد و متاسفانه با این دلیل سایر عوامل که بر روی سلامتی محصول، ارزش غذایی آن و بازار پسندی بهتر محصول مطرح میباشد، نادیده گرفته می شود. کلمات کلیدی: پسته، زمان برداشت، پروتیین، ترکیبات مغز.