بررسی اثرات سایتوکاینینها در تکثیر جوانه های جانبی چای در محیط in vitro

دسترسی به اهداف پیش بینی شده افزایش سطح زیر کشت و واکاری باغ های چای در سطح چندین هکتار، در برنامه توسعه اقتصادی افق 1400 کشور، منوط به تولید و تامین میلیون ها نهال چای است. امروزه تکنیک های کشت بافت به دلیل مزایایی همچون تولید انبوه نهال های قوی، سالم، یکنواخت و انتخاب ژنوتیپ های برتر در اغلب کشورهای پیشرو در حوزه چای استفاده می گردد. هدف اصلی این پژوهش تکثیر چای کلون 100 ایران از طریق کشت ریز نمونه های جوانه جانبی است. ابتدا ریز نمونه های سترون شده محیط کشت پایه موراشیگ و اسکوگ (MS) با 5/1 گرم در لیتر آگار و 30 گرم در لیتر ساکارز همراه با تیازرون (TDZ) در غلظت های 0، 025/0 و 075/0 میلی گرم در لیتر قرارگرفته و سپس ریز نمونه های پرآوری شده از مرحله قبل به صورت جداگانه به محیط کشت جدید حاوی بنزیل آمینوپیورین (BAP) در غلظت های 0، 3، 5 و 8 میلی گرم در لیتر و غلظت ثابت 5/0 میلی گرم در لیتر جیبرلین انتقال داده شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و پنج مشاهده اجرا گردید و در پایان صفات تعداد و طول شاخساره اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که غلظت 025/0 میلی گرم در لیتر تیازرون بیشترین تاثیر را بر تعداد و طول شاخساره داشته است. غلظت 5 و 3 میلی گرم در لیتر بنزیل آمینوپیورین به ترتیب بیشترین تاثیر را بر طول و تعداد شاخساره داشته، به طوری که در رابطه با صفت تعداد شاخساره تیمار 3 میلی گرم در لیتر بنزیل آمینوپیورین با تیمار 5 میلی گرم در لیتر اختلاف معنی داری ندارد. مقایسه میانگین اثرات متقابل نیز نشان داد که تحریک نمونه ها با غلظت 025/0 میلی گرم TDZ در لیتر به مدت یک ماه و سپس قرار دادن آن ها در محیط کشت MS حاوی 5 میلی گرم BAP همراه با 5/0 میلی گرم جیبرلین در لیتر بیشترین تاثیر را بر تعداد و طول شاخساره داشته است و به عنوان بهترین تیمار می تواند جهت کشت بافت چای در مطالعات بعدی مورداستفاده قرار گیرد.واژه های کلیدی: چای، کشت بافت، سایتوکاینین، ریز ازدیادی.