بررسی رفتار ارتباطی کشاورزان به منظور تعیین مناسبترین روش های ترویجی در استان مرکزی

نظام ترویج کشاورزی موجودیت خودرا مدیون روشهای آموزشی ترویجی برای اشاعه پدیدههاوشیوههای نوین کشاورزی درروستا میداند،لذا بدون آگاهی کامل به روشهای ترویجی،هرچندهم به اصول واهداف ترویج معتقد باشیم،موفقیتی حاصل نمی شود.اگرچه افزایش دانش کشاورزان از طریق روش های مختلف ترویجی از جمله: کلاس های ترویجی، نشریه های ترویجی، فیلم های آموزشی، برنامه های رادیویی، مزارع نمایشی و تحقیقی _ ترویجی، بازدیدهای آموزشی، روز مزرعه، هفته انتقال یافته ها، نمایشگاه های کشاورزی و . . . صورت می گیرد، اما از طرفی تاثیر هرکدام از این روش ها، بسته به شرایط خاص کشاورزان، ویژگی های محیط و یا خود روش های ترویجی متفاوت بوده و از طرف دیگر انتخاب و بکارگیری هرکدام از روش ها و کانال های ارتباطی تحت تاثیر سازه های متعددی از قبیل: امکانات، بودجه و اعتبارات، تعداد نیروی انسانی متخصص، اهداف و سیاست های ترویج، ویژگی های مخاطبان، حوزه فعالیت مروج، آموزش های ضمن خدمت مروجان و کارشناسان و بسیاری عوامل دیگر می باشد.این پژوهش در راستای هدف کلی تعیین مناسبترین روش های آموزشی _ ترویجی از دیدگاه کشاورزان استان مرکزی شکل گرفته است و سعی در ارایه توصیه هایی جهت استفاده بهتر و مناسبتر از روش ها و کانال های ارتباطی با توجه به سازه های مرتبط دارد. نوع تحقیق توصیفی می باشد که در راستای دستیابی به اهداف تحقیق، ابتدا یک تحقیق اکتشافی مقدماتی صورت گرفته و سپس با تاکید بر یافته های آن، تحقیق اصلی با فن تحقیق پیمایشی ( survey research ) انجام شده است. جمعیت مورد مطالعه در این تحقیق دربرگیرنده کلیه کشاورزان ( زارعین، باغداران، دامداران ) به تعداد 78000 بهره بردار در 1400 روستا در استان مرکزی می باشد.برای نمونه گیری از روش نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای ( Two – Stage Claster Sampeling) استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد بین سطح سواد کشاورزان با استفاده از تلویزیون، نشریات ترویجی، استفاده از کتابخانه، شرکت درکلاسهای ترویجی و ملاقات با مروج رابطه معنی دار ی وجود دارد. بین سن کشاورزان با استفاده از نشریات ترویجی، مشاوره با مددکاران ترویجی نیز رابطه معنی دار وجود داشته است.همچنین بین اندازه واحد تولید کشاورزان با احداث مزارع نمایشی ودفعات ملاقات با مروجین رابطه معنی دار برقرار است.نتایج تحقیق بیانگر رابطه بین سطح سواد کشاورزان و اندازه واحد تولید آنان با دیدگاهشان از نقش آموزش وترویج در پذیرش نوآوریها می باشد. سه روش ترویجی که بین سایر روشهای ترویجی از طرف کشاورزان مورد اقبال بیشتری قرار گرفته اند به ترتیب عبارتند است: بازدید و گردش علمی، کلاس و کارگاه آموزشی و آموزش انفرادی. که شایسته است سرمایه گذاری بیشتری در مورد آنها بعمل آید.کلمات کلیدی: کشاورزان - روش های ترویجی - ترویج کشاورزی - ارتباطات- رفتار ارتباطی