ارزیابی میزان تحمل به تنش یخبندان در برخی ارقام نارنگی و موتانت های کلمانتین

در این پروژهاثرات تنش دمای پایین (دمای 3، 0، 3- و 6- درجه سانتی گراد)، روی شش موتانت کلمانتین (آزمایش اول) و سه رقم نارنگی نوشین، شاهین و یاشار (آزمایش دوم) در کنار شاهد انشو (متحمل) و پرشین لایم (حساس) در دو آزمایش جداگانه، بررسی شد. آنالیز داده های این پژوهش، بر اساس آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با مقایسه میانگین توکی بود (p≤0.05). تجزیه واریانس داده های آزمایش اول نشان داد که اثر برهمکنش ژنوتیپ ودما برصفات آب گزیدگی برگ، نشت یونی، لیپیدپراکسیداسیون، محتوی پرولین و ظرفیت آنتی اکسیدانی معنی دار است. نتایجنشان داد که در تیمار دمایی 6- درجه سانتی گراد رتبه آماری b متعلق به موتانت 14-23 در صفت آب گزدیگی برگ (با میانگین 48/15%) و موتانت 66-8، در صفات نشت یونی و لیپیدپراکسیداسیون بود (پرشین لایم حساس در رتبه a).در مقایسه میانگین صفت ظرفیت آنتی اکسیدانی در تیمار دمایی 3- درجه سانتی گراد موتانت 46-9 با میانگین 69/05%، در کنار انشو در رتبه آماری a قرار داشت. در آزمایش اول نتایجنشاندادکهاثرسادهژنوتیپودمابرمیزان کلروفیل کل معنی دار است. بر این اساس بعد از شاهد متحمل انشو، مقدار کلروفیل کل بیشتر در موتانت 46-9 (با میانگین 2.68 میلی گرم در گرم وزن تر برگ) ثبت گردید. در تیمار دمای نیز کمترین میانگین کلروفیل کل (2.33 میلی گرم در گرم وزن تر برگ) در دمای 6- درجه سانتیگراد مشاهده شد.همچنیندرآزمایش اول میزانکربوهیدراتمحلولتنها تحت تاثیر ژنوتیپ معنی دار شد و بیشترین مقدار این صفت در انشو و سپس در موتانت کلمانتین 46-9 (با میانگین 28.54 میلی گرم در گرم وزن تر برگ) اندازه گیری گردید. در آزمایش دوم، صفات آب گزیدگی، نشت یونی و ظرفیت آنتی اکسیدانی برگ در برهمکنش ژنوتیپ ودمامعنی دار شدند.نتایجاینآزمایشنشاندادکه ژنوتیپ نوشین با میانگین آب گزیدگی 47.62% و نشت یونی برگ 71.21% در تیمار دمای 6- درجه سانتی گراد عد از شاهد حساس (با رتبه آماریa) در رتبه b قرار گرفت. در صفت ظرفیت آنتی اکسیدانی در دمای 3- درجه سانتی گراد نیز نارنگی انشو (با میانگین 74.90%) و یاشار (با میانگین 70.53%) جایگاه آماری مشابه (a) داشتند. با توجه به موارد بیان شده نتیجه گیری می گردد که در شرایط تنش یخبندان پایداری بهتر متعلق به موتانت شماره 46-9 (از آزمایش اول) و نارنگی های یاشار (آزمایش دوم) بود.کلمات کلیدی: مرکبات،یخبندان، موتانت، نارنگی