مالیات بر ارزش افزوده در صنعت بیمه بررسی وضعیت موجود، تجربیات جهانی و ارایه راهکارهای اصلاحی

از نقطه نظر اقتصادی، مالیات بر ارزش افزوده ( VAT [1] ) یک مالیات خنثی در اقتصاد برشمرده می شود. خنثی بودن این نوع مالیات بدین معنی است که طبق تیوری های اقتصادی ماهیتا نباید بر عوامل تولیدی و مولد، سرمایه گذاری و اشتغال تاثیرات منفی بر جای بگذارد. از دیگر ویژگی های این نوع مالیات می توان به داشتن کمترین آثار منفی بر تصمیم گیری های اقتصادی افراد و بنگاه های اقتصادی اشاره نمود. در واقع هدف مالیات بر ارزش افزوده جلوگیری از مصرف گرایی در جامعه است که دولت با وضع مالیات بر ارزش افزوده از هر مصرف کننده به اندازه درصدی از مصرفش مالیات دریافت می کند. با توجه به ماهیت مذکور و با توجه به اینکه خدمات مالی در تمام دنیا بستر ساز فعالیت های اقتصادی هر کشور می باشد، عموما از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند. متاسفانه بیمه بعنوان یکی از خدمات مالی در سبد خدمات مالی کشور در ایران از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف نیست. پرداخت مالیات از سوی صنعت بیمه نه تنها نرخ پوشش های بیمه ای را برای مصرف کننده بالا می برد و هدف اصلی از برقرای مالیات بر ارزش افزوده را محقق نمی سازد، بلکه موجب کاهش تمایل در خرید بیمه نامه می شود که هزینه های زیادی را بر اقتصاد، دولت و خانوارها از ناحیه ریسک های موجود وارد می نماید. اعمال مالیات بر ارزش افزوده بر روی حق بیمه ها، موجب بالارفتن هزینه در بخش های تولیدی شده و ضمن افزایش قیمت ها در بازار و بعضا نیز به وجود آمدن تورم، مانع از رونق سرمایه گذاری و تولید خواهد شد و هدف از دریافت مالیات بر ارزش افزوده که همان رونق تولید و سرمایه گذاری است نیز تحقق پیدا نمی کند .

در این مطالعه بصورت تطبیقی و با استفاده از روش های کتابخانه ای، مصاحبه و تحلیل محتوا، تبیین اهداف و آثار و مزایا و معایب مالیات بر ارزش افزوده از منظر اقتصادی صورت گرفته است. بررسی اثرات  VAT  بر صنعت بیمه، مصرف کننده گان، سطح رفاه اقشار کم درآمد و متوسط و نیز اثرات کلان این سیستم مالیاتی بر اقتصاد ملی بررسی شده است و تطابق مقایسه ای و همسویی اخذ مالیات بر ارزش افزوده بر صنعت بیمه با اهداف اصلی وضع مالیات برارزش افزوده تبیین و تحلیل گردیده است. به نظر می رسد مشکل اصلی در بروز نارسایی ها و آثار نامطلوب وضع  VAT بر صنعت بیمه فقدان روش مناسب برای اخذ مالیات برارزش افزوده از مصرف کنندگان نهایی باشد. گامی که کشورهای پیشرو در این عرصه به خوبی از آن بهره برده اند.