بازتاب اندیشه ای ملامتی در دیوان غزالی مشهدی

در قرن سوم هجری، چند شاخه از عرفان اسلامی جدا میشودکه هر چند ریشه و اصل همه آنها یکی است اما هر کدام راهی جداگانه در پیش گرفتند. مذهب ملامتیه جریانی کارساز در تصوف اسلامی است که به رهبری حمدون قصار شکل می گیرد. هدف اصلی این فرقه مبارزه با ریا و ظاهر پرستی بود. تفکر این گروه به تدریج به تفکر شاعران هم ورود پیدا کرد و شاعران بسیاری در ترویج آیین ملامتی کوشیدند. از میان این شاعران میتوان به غزالی مشهدی شاعر قرن دهم هجری اشاره کرد. غزالی که خود پیرو این مذهب عرفانی است در آثار خود به خصوص در غزلیاتش به زیبایی تفکرات و معارف این گروه را تبیین کرده است. در این تحقیق به روش کتابخانه ای و با رویکرد توصیفی تحلیلی به بررسی تفکرات ملامتی در اندیشه عرفانی غزالی مشهدی پرداخته شد. نتایج بررسی نشان میدهد که غزالی مشهدی تفکرات ملامتی را در چند محور اصلی بیان میکند: ملامتجویی-استقبال از بدنامی- بیزاری از مسجد و خانقاه و پناه بردن به صومعه و خرابات- تظاهر به فسق و کفر- تکریم رندی و قلندری رستگاری در عشق اعتراض به زاهد و صوفی ریاکار دوری از ریا دوری از خودپرستی و کبر و نفی خویشتن و ...

کلیدواژه ها:

غزالی مشهدی ، عرفان اسلامی ، ملامتیه ، ریا ، اخلاص